Πηγή Φωτογραφιών: Pexels και Google Images
Το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης προκάλεσε ένα κύμα συμπαράστασης και αλληλεγγύης στο εξωτερικό, με πλήθος ξένων φιλελλήνων να συνδράμουν τον ελληνικό απελευθερωτικό αγώνα. Γιατί, όμως, η Επανάσταση των Ελλήνων ευαισθητοποίησε σε τέτοιο βαθμό την παγκόσμια κοινή γνώμη;
Ο όρος φιλέλληνας (φίλος + Έλλην) χρησιμοποιείται για να χαρακτηριστεί κάποιος, ο οποίος διάκειται φιλικά και στηρίζει την Ελλάδα με λόγια και με έργα.
Η έλευση του 19ου αιώνα, και ιδιαίτερα μετά την ήττα του Ναπολέοντα στο Βατερλώ, προκάλεσε σε πολλούς λαούς την επιθυμία για κατάκτηση της ελευθερίας και της αυτοδιάθεσης.
Η εκδήλωση της ελληνικής Επανάστασης συνέπεσε χρονικά με τις σκληρές διαβουλεύσεις της Αυστρίας, της Πρωσίας και της Ρωσίας, με την ελληνική εξέγερση να αποτελεί απειλή για την αποκατάσταση των συνόρων των Ευρωπαϊκών Ηγεμονιών.
Παρόλα αυτά, η κοινή γνώμη διαποτίστηκε από φιλελληνικά αισθήματα, τα οποία πρωτοδιατυπώθηκαν αρχικά από τους πνευματικούς ανθρώπους της Ευρώπης, που θεωρούσαν τους Έλληνες απογόνους των αρχαίων Ελλήνων, τον πολιτισμό των οποίων θαύμαζαν.
Πολύ σύντομα, λοιπόν, τόσο η απεικόνιση των πολεμικών γεγονότων της Ελληνικής Επανάστασης όσο και των προσώπων που έλαβαν μέρος σε αυτήν επενδύθηκε με έναν μανδύα πολιτικό, ριζοσπαστικό, αντιρρητικό, φτάνοντας στα όρια της διαμαρτυρίας, ενισχύοντας ακόμη περισσότερο το φιλελληνικό κίνημα.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν οι πίνακες ζωγραφικής της εποχής, φιλοτεχνημένοι από κορυφαίους ζωγράφους της εποχής, οι οποίοι με τον τρόπο τους διέδωσαν την ιδεολογία των επαναστατημένων Ελλήνων, κόντρα σε μια μάλλον απολυταρχική εποχή.
Δυο από τα γεγονότα που συγκλόνισαν την κοινή γνώμη ήταν η Σφαγή της Χίου και η έξοδος του Μεσολογγίου, με τον Eugene Delacroix να επηρεάζει την κοινή γνώμη υπέρ της Επανάστασης σε μεγάλο βαθμό και τα έργα του να γίνονται θέμα συζήτησης στους κύκλους των καλλιτεχνών της εποχής.
Ο Delacroix με τον πίνακά του για τη σφαγή στη Χίο, αποδίδει καλλιτεχνικά την οδύνη μιας ανείπωτης σφαγής, ένα πογκρόμ της εποχής, που προμήνυε πως θα ακολουθούσε ένας ανηλεής πόλεμος. Μια νεκρή μάνα που κείτεται νεκρή με το παιδί της, τα σταυρωμένα χέρια του πολεμιστή αριστερά, ένας Τούρκος πολεμιστής που αρπάζει μια μισόγυμνη γυναίκα είναι μερικές μόνο φιγούρες του πίνακα που αιχμαλωτίζουν το μάτι του θεατή.
Η έξοδος του Μεσολογγίου αποτελεί άλλη μια ξεχωριστή πηγή έμπνευσης μεγάλων δημιουργών και δημιουργίας, με τον αγώνα των Μεσολογγιτών να συμβολίζει τον ηρωισμό.
Το έργο, εμπνευσμένο από την τρίτη πολιορκία του Μεσολογγίου, που απεικονίζει την προσωποποίηση της ηρωικής Ελλάδας με τη μορφή μιας γυναίκας που στέκεται όρθια, με τα χέρια ανοικτά από απόγνωση, πάνω από τα ερείπια του Μεσολογγίου, τα οποία έχουν καταπλακώσει έναν αγωνιστή. Σήμερα, το έργο βρίσκεται στο Musée des Beaux - Arts de Bordeaux, ενώ αντίγραφό του υπάρχει στη Δημοτική Πινακοθήκη Μεσολογγίου.
Ο François - Émile de Lansac σε πίνακά του, απεικονίζει μια Μεσολογγίτισσα, η οποία κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της πόλης από τους Τούρκους κρατά το νεκρό παιδί της και ετοιμάζεται να σκοτωθεί, με το σπουδαίο αυτό έργο να βρίσκεται σήμερα στη Δημοτική Πινακοθήκη Μεσολογγίου.
Η δραματική πολιορκία του Μεσολογγίου ενέπνευσε και άλλους καλλιτέχνες της εποχής, όπως ο Louis Joseph Toussaint Rossignon, Louis Benjamin Marie Devouges, αλλά και ο Joseph Denis Odevaere, ο οποίος σε πίνακά του απεικονίζει τους τελευταίους υπερασπιστές της πόλης.
Εκτός από γεγονότα, εντύπωση προκαλεί το ενδιαφέρον πολλών καλλιτεχνών και με τις προσωπικές «δράσεις» των αγωνιστών του 1821, με πολλούς να ζωγραφίζουν τον Μάρκο Μπότσαρη κατά τη διάρκεια μαχών, όπως ο Eugene Delacroix, ο Franciszek Tomasz Tepa, ο Filippo Marsigli, ο Peter Von Hess κ.ά..
Πορτραίτα και λιθογραφίες έφτιαξαν επίσης και για τον Γεώργιο Καραϊσκάκη, τον Ιωάννη Μακρυγιάννη, τον Θόδωρο Κολοκοτρώνη, τον Κωνσταντίνο Κανάρη, ενώ ο Γερμανός λοχαγός Karl Krazeisen, που ήρθε στην Ελλάδα το 1826 και πολέμησε με τους Έλληνες σε σημαντικές μάχες των Αθηνών και της πολιορκίας της Ακροπόλεως, έφτιαξε λιθογραφίες, που αποτελούν πιστές αποδόσεις των προσώπων των αγωνιστών του 1821.
Ο Γερμανός ζωγράφος Peter von Hess, επίσης, έχει δημιουργήσει μερικούς χαρακτηριστικούς πίνακες, με τον απαγχονισμό του Πατριάρχη Γρηγορίου το 1821, τον Ανδρέα Μιαούλη και την Μπουμπουλίνα, ενώ δεν ήταν λίγοι οι ζωγράφοι που αποθανάτισαν στα έργα τους την καθημερινή ζωή των οπλαρχηγών και των απλών πολεμιστών
Χαρακτηριστικά είναι μόνο τα παραδείγματα των Louis Dupre, Eugene Delacroix, Peter Von Hess, Ludovico Lipparini, Ary Scheffer, Carl Haag, Henri Decaisne, August Wilhelm Ammon, Ambroise Louis Garneray.
Η συνεισφορά τους παραμένει μέχρι και σήμερα ανεκτίμητη για τη διάσωση της ιστορικής μνήμης, με τα έργα τους να αποτυπώνουν τη γενναιότητα των Ελλήνων, αφού εκείνη την εποχή δεν υπήρχε η φωτογραφία.
