Αύγουστος: ο πρώτος αυτοκράτορας των Ρωμαίων και ο «αυτοκρατορικός» μήνας του έτους
- Παναγιώτα Απέργη - 4 Αυγούστου 2022
Η άνοδος στην εξουσία του Οκταβιανού ακολουθήθηκε από μια σειρά σημαντικών γεγονότων, που συνέβησαν μέχρι να εδραιώσει την κυριαρχία του στο θρόνο. Μεταξύ αυτών ήταν η νίκη του Οκταβιανού στη ναυμαχία στο Άκτιο, το 31π.Χ. και η άφιξη του, το 30 π.Χ., στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, θέτοντας το πτολεμαϊκό βασίλειο κάτω από τον ρωμαϊκό έλεγχο.
Ο ερχομός του Οκταβιανού στην Αλεξάνδρεια την 1η μέρα του Sextilis, του έκτου μήνα του ρωμαϊκού ημερολογίου(ονομαζόταν έτσι από τη λέξη sex για τον αριθμό 6) οδήγησε τη Σύγκλητο να εκδώσει διάταγμα σύμφωνα με το οποίο ο μέχρι τότε έκτος μήνας μετονομάστηκε προς τιμήν του Αύγουστος.
Ο Οκταβιανός Αύγουστος κυβέρνησε από 27 π.Χ. μέχρι το 14 μ.Χ. και η ηγεμονία του ήταν το έναυσμα για μια μεγάλη, σχεδόν δύο αιώνων, περίοδο ειρήνης, τη γνωστή Pax Romana, στο εσωτερικό της αυτοκρατορίας του, ενώ πολέμησε όπου χρειάστηκε τους εξωτερικούς της εχθρούς.
Ο Ρωμαίος ιστορικός Σουητώνιος τον περιγράφει: «Ήταν ασυνήθιστα όμορφος... Είχε καθαρά μάτια που έλαμπαν... Τα δόντια του ήταν πολύ αραιά, μικρά και κακοδιατηρημένα, τα μαλλιά του ελαφρώς κατσαρά με τάση προς το χρυσό. Τα φρύδια του ενώνονταν. Τα αυτιά του ήταν μέτρια σε μέγεθος, και η μύτη του εξείχε λίγο στην κορυφή και μετά κύρτωνε ελαφρά προς τα μέσα. Η επιδερμίδα του ήταν κάπου ανάμεσα στο σκούρο και το ανοιχτό…».
Έξυπνος και διορατικός πολιτικός, άτομο τολμηρό και αποφασιστικό που διαχρονικά, άπειρες φορές, κρίθηκε και επικρίθηκε δριμύτατα για τον τρόπο της διακυβέρνησής του.
Μια από τις κυριότερες φροντίδες του ήταν να επαναφέρει τα προγονικά χρηστά ήθη, αυτά που σύμφωνα με τον Κάτωνα τον Πρεσβύτερο και άλλους, είχαν κάνει τη Ρώμη μεγάλη και τρανή. Έβαλε λοιπόν σε εφαρμογή ένα πρόγραμμα που στόχευε στην προβολή των επιτευγμάτων του ιστορικού παρελθόντος των Ρωμαίων για να τιμήσει όσους αγωνίστηκαν για το μεγαλείο της Ρώμης, επεδίωξε να κτυπήσει τη χαλάρωση των ηθών και την αδιαφορία για τα κοινά, προσπάθησε να ενδυναμώσει τον θεσμό της οικογένειας, ενδιαφέρθηκε για θρησκευτικά ζητήματα των υπηκόων του, νομοθέτησε.
Ενδιαφέρθηκε για όλους τους τομείς της ζωής στο κράτος του, από τα πιο σημαντικά μέχρι και τα πιο ασήμαντα θέματα. Για παράδειγμα φρόντισε ακόμη και για τον καθορισμό των θέσεων των θεατών, ανάλογα με την κοινωνική τους θέση και το φύλο, στους μονομαχικούς αγώνες και στα κυνηγέσια. Και πάλι ο Σουητώνιος (Αύγουστος, 44) μας πληροφορεί:
«… Αυτός [σ.σ. ο Αύγουστος] διόρθωσε τη σύγχυση και την αταξία με την οποία οι θεατές έπαιρναν τη θέση τους στους δημόσιους αγώνες, μετά από μια προσβολή που έγινε σε ένα συγκλητικό από τους Ποτιόλους, για τον οποίο, σε ένα κατάμεστο θέατρο, κανείς δεν έκανε χώρο. Εξέδωσε, λοιπόν ένα διάταγμα, σύμφωνα με το οποίο, σε όλα τα δημόσια θεάματα, οποιουδήποτε είδους και σε οποιοδήποτε μέρος, η πρώτη σειρά των θεωρείων έπρεπε να μένει κενή για να καταλαμβάνεται από τους συγκλητικούς.
Σε καμιά περίπτωση δεν θα επέτρεπε οι πρεσβευτές των ελευθέρων εθνών ούτε όσοι ήταν σύμμαχοι της Ρώμης να κάθονται στην ορχήστρα, αφότου διαπίστωσε ότι κάποιοι απελεύθεροι σκλάβοι είχαν σταλεί με τέτοιο χαρακτηρισμό.
Διαχώρισε τους στρατιώτες από τον υπόλοιπο λαό και όρισε για τους έγγαμους πληβείους τις δικές τους ιδιαίτερες σειρές θέσεων.
Στα αγόρια διέθεσε τα δικά τους καθίσματα και στους δασκάλους τους θέσεις που ήταν οι πλησιέστερες, διατάσσοντας να μην κάθεται κανένας μαυροφορεμένος στο κέντρο του κοίλου.
Δεν θα επιτρεπόταν σε καμιά γυναίκα να παρακολουθήσει τους αγώνες των μονομάχων, παρά μόνο από το υψηλότερο τμήμα του θεάτρου, αν και παλιότερα αυτές συνηθιζόταν να παίρνουν θέσεις ανακατεμένα με τους υπόλοιπους θεατές.
Στα αγνά κορίτσια παραχώρησε θέσεις στο θέατρο, προορισμένες μόνο γι’ αυτά, απέναντι από το θεωρείο του πραίτορα.
Απέκλεισε, ωστόσο, εξολοκλήρου το γυναικείο φύλο από την παρακολούθηση των αγώνων πάλης….»
Μερίμνησε για την οικοδομική αναμόρφωση της Ρώμης και στις τελευταίες του στιγμές λέγεται ότι είπε:
«Παρέλαβα τη Ρώμη φτιαγμένη από τούβλα, τώρα σας την παραδίδω ντυμένη από μάρμαρο».
