Γεώργιος Ιβάνοφ: Ο θρυλικός σαμποτέρ του Ηρακλή που αντιστάθηκε στους Γερμανούς

• Παναγιώτα Απέργη - 27 Νοεμβρίου 2024

Ο Γέρζι (Γεώργιος) Ιβάνοφ-Σαϊνόβιτς γεννήθηκε στη Βαρσοβία, στις 14 Δεκεμβρίου του 1911, αλλά μετά τον χωρισμό των γονιών του και τον δεύτερο γάμο της μητέρας του, που παντρεύτηκε τον Έλληνα έμπορο Ιωάννη Λαμπριανίδη, μετακόμισε στη Θεσσαλονίκη, όπου και φοίτησε στο γαλλικό Λύκειο της πόλης. Εκτός από την ενασχόλησή του με τις ξένες γλώσσες, καθώς εκτός από ρωσικά και πολωνικά, μιλούσε άπταιστα γαλλικά και ελληνικά, ασχολήθηκε με τον αθλητισμό, αφότου εντάχθηκε στον Ηρακλή Θεσσαλονίκης.

Οι αθλητικές του ικανότητες φάνηκαν από πολύ νωρίς, διαπρέποντας, αρχικά, στο ποδόσφαιρο και, αργότερα, στην κολύμβηση και το πόλο, φτάνοντας, μάλιστα, να πάρει τη θέση του φουνταριστού στην Εθνική Πολωνίας. Παράλληλα, με τις αθλητικές του ενασχολήσεις, σπούδασε Γεωπονική και Μηχανολογία στο Πανεπιστήμιο της Λουβέν στο Βέλγιο, ενώ συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στο ίδιο πεδίο έρευνας, αυτή τη φορά, όμως, στο Παρίσι.

Ωστόσο, επιστρέφοντας στη Θεσσαλονίκη είδε τις δύο πατρίδες του, την Πολωνία και την Ελλάδα, να καταλαμβάνονται από τα χιτλερικά στρατεύματα, με τη βρετανική Υπηρεσία Ειδικών Αποστολών να τον στρατολογεί αμέσως, χάρη στην άριστη σωματοδομή του και την επιθυμία του για ελευθερία. Έτσι, στο πλαίσιο της πολωνο-βρετανικής στρατιωτικής συμμαχίας, εκπαιδεύτηκε στο ειδικό κέντρο των Συμμάχων, στην Ιερουσαλήμ και, αργότερα, στο Κάιρο, παίρνοντας, με την ολοκλήρωση της εκπαίδευσής του, τη μυστική ονομασία «Μπόλμπυ» και τον κωδικό 033Β.

Στις 13 Οκτωβρίου του 1941, ο Ιβάνοφ αποβιβάστηκε, με το βρετανικό υποβρύχιο «Thunderbolt», στην Αθήνα, με στόχο την οργάνωση δικτύου πληροφοριών, τον συντονισμό της δράσης αντιστασιακών οργανώσεων και την εκτέλεση δολιοφθορών εναντίον των δυνάμεων κατοχής. Από πολύ νωρίς, όμως, βρέθηκε στο στόχαστρο των κατοχικών Αρχών και, στις 18 Δεκεμβρίου, καταδόθηκε από ένα παιδικό του φίλο και συνελήφθη για πρώτη φορά από τους Γερμανούς.

Παρόλα αυτά, κατάφερε να δραπετεύσει, με τα κατοχικά στρατεύματα να τον επικηρύσουν για 500.000 δραχμές, τοιχοκολλώντας αφίσες με τη φωτογραφία του σε όλη την Αθήνα. Χάρη στη βοήθεια αντιστασιακών, έβρισκε καταφύγιο σε διάφορα σπίτια, συνεχίζοντας τη δράση του, ανατινάζοντας, με υψηλού ρίσκου ενέργειες, αποθήκες καυσίμων, εγκαταστάσεις αεροδρομίων και υποβρύχια του άξονα.

Μεταξύ άλλων, ο Ιβάνοφ κολύμπησε από τον Σκαραμαγκά μέχρι τον ναύσταθμο της Σαλαμίνας, ζωσμένος με εκρηκτικά, προκειμένου να τοποθετήσει βόμβα στα ύφαλα του γερμανικού υποβρυχίου U-133, το οποίο βυθίστηκε με 45 μέλη του πληρώματος, ενώ ανατίναξε, επίσης, το ισπανικό ατμόπλοιο «San Isidore», που ήταν στην υπηρεσία των Γερμανών και είχε προσαράξει στο λιμάνι του Πειραιά.

Λίγο καιρό αργότερα, πληροφορούμενος την επίσκεψη του Μουσολίνι στην Αθήνα, με τη βοήθεια υπαλλήλων του ξενοδοχείου «Μεγάλη Βρετανία», τοποθέτησε εκρηκτικά στο υπόγειο, με σκοπό να ανατινάξει την αίθουσα υποδοχής, όταν θα κατέφθανε ο Ιταλός δικτάτορας, αλλά το σχέδιο δεν ευοδώθηκε, καθώς άλλαξε το πρόγραμμα της επίσκεψης. Μεταξύ των θρυλικών του δράσεων και ο πρωταγωνιστικός του ρόλος στο μεγαλύτερο σαμποτάζ που έλαβε ποτέ χώρα στον Αθήνα, οδηγώντας στην υποχώρηση των δυνάμεων του Άξονα κατά 2.300 χιλιόμετρα στο μέτωπο της Δυτικής Αφρικής.

Κι αυτό γιατί, με την αρωγή του Εργατικού ΕΑΜ, οργάνωσαν δολιοφθορά στο εργοστάσιο των αδελφών Μαλτσινιώτη, στον Υμηττό, όπου λειτουργούσε η βάση επισκευής και συντήρησης των κινητήρων των αεροσκαφών Junkers και Stuka, που στέλνονταν στα μέτωπα της Λιβύης και του Ελ Αλαμέιν. Φορώντας ψεύτικη καμπούρα και καλύπτοντας με βρωμιές το πρόσωπό του, ο Ιβάνοφ παρίστανε τον ρακένδυτο και ζητιάνο Αρμένη ονόματι Αγκόπ, καταφέροντας, τελικά, ένα υψίστης σημασίας χτύπημα στις ναζιστικές δυνάμεις.

Εργάτες-μέλη του ΕΑΜ έριξαν στους κινητήρες των αεροσκαφών ρινίσματα σιδήρου και μολυβιού, καταστρέφοντας τους, με αποτέλεσμα τα αεροπλάνα να πέφτουν λίγη ώρα μετά την απογείωσή τους. Σύμφωνα με υπολογισμούς, περισσότερα από 200 αεροσκάφη συνετρίβησαν και δεκάδες Γερμανοί αεροπόροι σκοτώθηκαν.

Τελικά, οι Γερμανοί ανακάλυψαν – κάτω από (ά)γνωστη αιτία τι συνέβαινε και με συνοπτικές διαδικασίες προχώρησαν στη σύλληψη μερικών ατόμων, τα οποία δίκασαν και εκτέλεσαν.

Ο σπουδαίος σαμποτέρ των Συμμάχων συνελήφθη στις 8 Σεπτεμβρίου 1942, μετά από δεύτερη προδοσία, και καταδικάστηκε τρις εις θάνατον, με το τραγικό του τέλος να γράφεται το πρωί της 4ης Ιανουαρίου του 1943. Μάλιστα, αν και επεχείρησε να διαφύγει, η σφαίρα ενός στρατιώτη, που τον βρήκε στην πλάτη, τον εξουδετέρωσε, με τους Γερμανούς να τον δένουν σε έναν πάσαλο και να τον εκτελούν. Προτού πέσει νεκρός, ο Ιβάνοφ κατάφερε να αναφωνήσει: «Ζήτω η Ελλάς! Ζήτω η Πολωνία!».

Μετά τον θάνατό του, του απονεμήθηκαν παράσημα από την Πολωνία, την Ελλάδα και τη Βρετανία, με αρκετούς δρόμους σε Ελλάδα και Πολωνία να φέρουν τιμητικά το όνομά του, ενώ προς τιμήν του ονομάστηκε και το κλειστό γυμναστήριο του Ηρακλή, τα χρώματα του οποίου δόξασε.