Πηγή Φωτογραφιών: Pexels και Google Images
Ο Μαρτίνος Λούθηρος αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες του δυτικού πολιτισμού στην τελευταία χιλιετία, καταλύτης της διαίρεσης των δυτικών Χριστιανών σε Εκκλησίες. Οι Προτεστάντες μελετητές τον θεωρούσαν ως τον γνήσιο εκφραστή της αυθεντικής χριστιανικής πίστης, ενώ οι Καθολικοί τον εκπρόσωπο της προσωπικής ανηθικότητας και της θεολογικής άγνοιας.
Ο Γερμανός θεολόγος και θρησκευτικός μεταρρυθμιστής Μαρτίνος Λούθηρος (1483-1546) έζησε στην εποχή που η χριστιανική πίστη στη Δύση, κυριαρχούνταν σε όλα τα ζητήματα, από τις ρωμαιοκαθολικές απόψεις που κήρυτταν την παρουσία ενός τιμωρού θεού. Την ίδια στιγμή, οτιδήποτε συνέβαινε στη ζωή των ανθρώπων, πείνα, πόλεμοι, φτώχεια, ακραία φυσικά φαινόμενα και καταστροφές, ήταν προϊόντα μαγείας ή αποτέλεσμα της δράσης του διαβόλου και των ανθρώπων που συνεργάζονταν μ’ αυτόν.
Ο νεαρός Μαρτίνος Λούθηρος έδειξε από νωρίς την οξύνοιά του, σπουδάζοντας Λατινικά, Φιλολογία, Ρητορική, Φιλοσοφία και για λίγο διάστημα Νομικά. Το 1505 έγινε μοναχός στο μοναστήρι των Αυγουστίνων ερημιτών, όπου παρακολούθησε μαθήματα Θεολογίας, τα οποία αργότερα συνέχισε στο Πανεπιστήμιο της Βιττεμβέργης.
Το 1507 χειροτονήθηκε ιερέας και ονομάστηκε Διδάκτορας στην έδρα της Βιβλικής Φιλολογίας του ίδιου πανεπιστημίου, από όπου το 1512 πήρε διδακτορικό δίπλωμα στη Θεολογία.
Με το ταξίδι του, το 1510, στη Ρώμη συγκλονίστηκε από τη διαφθορά του κλήρου, ενώ οι αυξανόμενες αμφιβολίες και προβληματισμοί του, καθώς και οι διαμαρτυρίες του για την πώληση των συγχωροχαρτιών, τις καταχρήσεις και τις ποικίλες πρακτικές της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας τον προέτρεψαν να ζητήσει τη μεταρρύθμισή της.
Έτσι στις 31 Οκτωβρίου του 1517 μοίρασε στον Αρχιεπίσκοπο τους Μάιντς και σε μερικούς φίλους του τις 95 Θέσεις του, στα λατινικά, (λένε ότι κάρφωσε το κείμενο στην πόρτα του μητροπολιτικού ναού του κάστρου της Βιττεμβέργης), αμφισβητώντας τη ρωμαιοκαθολική διδασκαλία, αρνούμενος το αλάθητο του Πάπα, απαιτώντας δημόσια συζήτηση με τους πιστούς και μεταρρυθμίσεις. Αυτή η μέρα σηματοδοτεί την επίσημη έναρξη του κινήματος της Θρησκευτικής Μεταρρύθμισης ή Προτεσταντικής Επανάστασης.
Οι Θέσεις του μεταφράστηκαν στα γερμανικά και διαδόθηκαν από τους φίλους του, έχοντας ως αποτέλεσμα την κλήση του Λούθηρου για να απολογηθεί στην Αυγούστα1 ενώπιον του αντιπροσώπου του Πάπα στη Γερμανία. Ο Γερμανός θεολόγος φυγαδεύτηκε και συνέχισε τη συγγραφή κειμένων, τα οποία βρήκαν μεγάλη ανταπόκριση στη Γερμανία και σε άλλες χώρες της Βόρειας Ευρώπης.
Όταν το 1520 ο Πάπας Λέοντας Ι΄ τον κάλεσε ξανά να αποκηρύξει τις Θέσεις του από τις οποίες καταδίκασε 41 ως αιρετικές και διέταξε να κάψουν τα βιβλία του όλοι οι ομοϊδεατές του για να μην θεωρηθούν αιρετικοί, ο Λούθηρος ανταπάντησε, καίγοντας δημόσια την παπική απόφαση που του επιδόθηκε, και γράφοντας το βιβλίο Εναντία στη Βλάσφημη Βούλα του Αντίχριστου (Gegen den Execrable Bull der AntiChris).
Το 1521 ο Λούθηρος κλήθηκε να απολογηθεί ενώπιον της Δίαιτας της Βορμς, αρνήθηκε και πάλι να ανακαλέσει τις Θέσεις του, λέγοντας: «Δεν μπορώ και δε θέλω να ανακαλέσω τίποτα, γιατί δεν είναι ορθό, και αντίθετα είναι επικίνδυνο να πράττει κανείς αντίθετα με τη φωνή της συνείδησής του. Ο Θεός ας με βοηθήσει. Αμήν».
Η Δίαιτα τον κήρυξε παράνομο και ο Πάπας τον αφόρισε. Ο Λούθηρος φυγαδεύτηκε με τη βοήθεια του Φρειδερίκου Γ΄, Εκλέκτορα της Σαξονίας, και μεταφέρθηκε στον Πύργο του Βάρτμπουργκ2, όπου ανάμεσα στα άλλα συγγράμματά του εκεί ήταν και η μετάφραση της Καινής Διαθήκης στα γερμανικά για να είναι διαθέσιμη, όπως έλεγε, η ιερή Γραφή στους απλούς ανθρώπους. Δεν ήταν ο πρώτος που τη μετέφρασε στα γερμανικά αλλά ήταν η πιο δημοφιλής μετάφραση, γιατί ο Λούθηρος είχε σημειώσεις χρήσιμες για τον αναγνώστη και περίτεχνες ξυλογραφίες που απεικόνιζαν βιβλικές σκηνές, εκδόθηκε το 1534 και αποτέλεσε πρωταρχική πηγή για άλλες εκδόσεις στη Βόρεια Ευρώπη.
Τα χρόνια που ακολούθησαν υπήρξαν θυελλώδη και καταλυτικά για τον Λούθηρο και τους υποστηρικτές του. Προέκυψε ένα καινούριο δόγμα, που προσέλκυσε ένθερμους οπαδούς, δημιούργησε φανατισμένους εχθρούς και πυροδότησε καταστάσεις που άλλαξαν οριστικά τον θρησκευτικό, πολιτικό και κοινωνικό χάρτη μεγάλου τμήματος της Ευρώπης.
Άγνωστο γιατί ο Λούθηρος δεν έστρεψε τον προτεσταντισμό κατά της Ορθοδόξου Εκκλησίας και σε κείμενό του συνοψίζει τις απόψεις του για τους Έλληνες Πατέρες, επιτιθέμενος στον Γιόχαν Εκ, καθηγητή θεολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ίγκολστατ,3 που τους χαρακτήριζε σχισματικούς και αιρετικούς:
[…] Η Ανατολική Εκκλησία αριθμούσα βίον 1400 ετών, είναι το καλύτερον τμήμα της Οικουμενικής Εκκλησίας. Εάν οι άγιοι αυτής είναι αιρετικοί, επειδή δεν ανεγνώρισαν τον Ρωμαίον ποντίφηκα, τότε θα καταγγείλω και εγώ ως αιρετικόν τον αντίπαλόν μου (Έκκιον), επειδή ετόλμησε να ισχυρισθή ότι οι πολυάριθμοι υπό της οικουμενικής Εκκλησίας τιμώμενοι άγιοι τυγχάνουσιν αναθεματισμένοι.4
1 Το Άουγκσμπουργκ είναι πόλη στην νότιοκεντρική Γερμανία, που ιδρύθηκε το 15π.Χ. από τον Ρωμαίο Αυτοκράτορα Οκταβιανό Αύγουστο.
2 Ένας από τους πιο ιστορικούς πύργους της Γερμανίας, πάνω από την πόλη Άιζεναχ. Το 1999 ο Πύργος του Βάρτμπουργκ συμπεριελήφθηκε στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, αποτελώντας κτίσμα - μουσείο της μεσαιωνικής εποχής, ενώ στους χώρους του φιλοξενείται σπουδαία πινακοθήκη.
3 Πόλη της Βαυαρίας
4 Ιωάννης Καρμίρης, «Ο Λούθηρος και ο Μελάγχθων περί της Ορθοδόξου Εκκλησίας», Θεολογία 34, Αθήνα 1963.
