Πηγή Φωτογραφιών: Pexels και Google Images
Μένοντας στην ιστορία ως ο πρώτος τεχνητός δορυφόρος, ο «Σοβιετικός» Σπούτνικ τέθηκε σε τροχιά στις 4 Οκτωβρίου 1957, κερδίζοντας, έτσι, τον αγώνα δρόμου με τους Αμερικανούς, που είχαν ανακοινώσει την εκτόξευση ενός τεχνητού δορυφόρου για το ίδιο έτος.
Στις 29 Ιουλίου 1955, ο Πρόεδρος των Η.Π.Α. Ντουάιτ Αϊζενχάουερ ανακοίνωσε πως, κατά τη διάρκεια του Διεθνούς Γεωφυσικού Έτους, το 1957, οι Ηνωμένες Πολιτείες επρόκειτο να ξεκινήσουν έναν τεχνητό δορυφόρο, με την αντίστοιχη δήλωση της Σοβιετικής Ένωσης να έρχεται μια εβδομάδα αργότερα.
Σύμφωνα με τους Αμερικανούς εμπειρογνώμονες, η κίνηση αυτή των Ρώσων θεωρήθηκε ως μια απλή προπαγάνδα, καθώς ήταν αδύνατο να κάνουν την εκτόξευση του δορυφόρου αμέσως μετά την ανακοίνωσή του. Παρά τις προβλέψεις των Αμερικανών, η εκτόξευση του Σπούτνικ -1 από το Τιουρατάμ του Καζακστάν, εκεί όπου σήμερα βρίσκεται το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ, στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία και προκάλεσε τεράστια εντύπωση σε όλο τον κόσμο, με αποτέλεσμα να γίνει πρωτοσέλιδο σχεδόν παντού.
H επιτυχημένη εκτόξευση του Σπούτνικ αποτέλεσε το πρώτο αποφασιστικό βήμα που επέτρεψε στον άνθρωπο της δεκαετίας του 1950 να εξερευνήσει το διάστημα, δίνοντάς του, παράλληλα, το έναυσμα για τον σχεδιασμό διαστημικών προγραμμάτων. Η επιτυχής έκβαση της εκτόξευσης εξέπληξε τον κόσμο, δίνοντας στην τότε Σοβιετική Ένωση τη διάκριση να τοποθετήσει το πρώτο ανθρωπογενές αντικείμενο στο διάστημα, αλλά και στην Αμερική να επισπεύσει τις δικές της προσπάθειες, που ήταν ήδη σε εξέλιξη, για την εκτόξευση του δικού της δορυφόρου, κάτι που έγινε με επιτυχία, τον Ιανουάριο του 1958, με τον Εξπλόρερ 1.
Πολλοί Αμερικανοί, επηρεασμένοι από το ψυχροπολεμικό κλίμα της εποχής, πίστευαν πως οι Η.Π.Α. ήταν τεχνολογικά ανώτερες την Σοβιετική Ένωση, μια αντίληψη η οποία διαψεύσθηκε δραματικά, ιδιαίτερα μετά την τηλεοπτική αποτυχία του Vanguard TV3, στις 6 Δεκεμβρίου 1957.
Ο Πρόεδρος Αϊζενχάουερ, καθώς και η C.I.A. λέγεται πως, στην πραγματικότητα, γνώριζαν την πρόοδο που είχαν επιτελέσει οι Σοβιετικοί στο Σπούτνικ από μυστικές απεικονίσεις αεροπλάνων, αναγκάζοντας τον τότε Αμερικανό Πρόεδρο να «λανσάρει» τον όρο «κρίση Σπούτνικ», για να περιγράψει την κατάσταση και να ωθήσει σε δράση την αμερικανική επιστημονική κοινότητα.
Τον Φεβρουάριο του 1958, προκειμένου να επιταχυνθεί η πρόοδος των Η.Π.Α. συστάθηκε ο Οργανισμός Προηγμένων Ερευνητικών Προγραμμάτων (ARPA), γνωστός, πλέον, ως DARPA, ο οποίος ανήκε στη δικαιοδοσία του Υπουργού Εθνικής Άμυνας. Παρά την αδιαμφισβήτητη πρόοδο και τις επιτυχίες που κατέγραψαν οι Αμερικανοί επιστήμονες σ’ αυτόν τον τομέα, οι Σοβιετικοί συνάδελφοι τους ήταν αυτοί που κατάφεραν πρώτοι , στις 12 Απριλίου του 1961, να θέσουν σε τροχιά την πρώτη επανδρωμένη διαστημική πτήση στην ιστορία, με τον Γιούρι Γκαγκάριν να γίνεται ο πρώτος άνθρωπος που ταξίδεψε στο διάστημα και να μπαίνει σε τροχιά γύρω από τη Γη με το Βοστόκ 1.
Η επόμενη προσπάθεια των Σοβιετικών να λειτουργήσει ένα νέο διαστημικό πρόγραμμα, στέφθηκε με επιτυχία το πρωί της 16ης Ιουνίου 1963, όταν η Βαλεντίνα Τερέσκοβα εκτοξεύτηκε με το Βοστόκ 1 από το κοσμοδρόμιο του στο Καζακστάν. Σκοπός της αποστολής ήταν να μελετηθεί η λειτουργία του γυναικείου σώματος στο διάστημα.
Στη Βρετανία, τόσο τα Μ.Μ.Ε. όσο και ο πληθυσμός αντέδρασε με ένα μείγμα φόβου για το μέλλον και έκπληξης για την ανθρώπινη πρόοδο, με αρκετούς εξ αυτών να κάνουν λόγο για την Εποχή του Διαστήματος. Παρόλα αυτά, όταν η Σοβιετική Ένωση ξεκίνησε ένα δεύτερο σκάφος, που περιείχε τον σκύλο Λάϊκα, η μιντιακή τακτική που ακολουθήθηκε απέκτησε μια περισσότερο αντικομμουνιστική οπτική, με πολλές διαμαρτυρίες προς τη ρωσική πρεσβεία.
Η εφημερίδα του Κομμουνιστικού Κόμματος «Πράβντα», αρχικά, αρκέστηκε στο να δημοσιεύει ελάχιστες πληροφορίες για την επιτυχημένη εκτόξευση του Σπούτνικ, με τις δημοσιεύσεις τους να μετρούν μονάχα λίγες παραγράφους, φοβούμενοι σε μεγάλο βαθμό πως τα προηγούμενα επιτεύγματά τους στους πυραύλους θα οδηγούσαν σε αποκαλύψεις μυστικών και σε αποτυχίες τις οποίες θα εκμεταλλευόταν η Δύση.
Αυτή η στάση τους, όμως, άρχισε να αλλάζει, όταν επέλεξαν να χρησιμοποιήσουν τον Σπούτνικ στην προπαγάνδα τους, δηλώνοντας περίτρανα την υπερηφάνεια για την επίτευξη της σοβιετικής τεχνολογίας και υποστηρίζοντας, παράλληλα, ότι αποδείχθηκε η ανωτερότητα των Σοβιετικών έναντι των Δυτικών.
Η ιστορία του Σπούτνικ , που στα ρωσικά σημαίνει συνοδός, ξεκινάει στις 27 Μαΐου 1954, όταν ο σχεδιαστής και μηχανικός πυραύλων Σεργκέι Κορολιόφ πρότεινε στον τότε Υπουργό Αμυντικών Βιομηχανιών της Σοβιετικής Ένωσης Ντμίτρι Ουστίνοφ, το σχεδιασμό ενός διαστημικού προγράμματος, γνωρίζοντας την τεχνογνωσία των σοβιετικών επιστημόνων, την οποία είχαν κληρονομήσει από συναδέλφους τους, που εργάζονταν για λογαριασμό της Ναζιστικής Γερμανίας.
Ο Σπούτνικ 1 είχε συνολική διάμετρο 1,17 μ. και ουσιαστικά επρόκειτο για ένα μεταλλικό σώμα σφαιρικού σχήματος και διαμέτρου 58 εκατοστών, συναρμολογημένο από δύο ημισφαίρια, σφραγισμένα με δακτυλίους και συνδεδεμένα με τριάντα έξι μπουλόνια. Κατασκευασμένος από αλουμίνιο, ο δορυφόρος ζύγιζε ογδόντα τέσσερα κιλά και η ταχύτητα με την οποία ταξίδευε στο διάστημα του έδινε τη δυνατότητα να εκτελεί μία πλήρη περιστροφή γύρω από τη Γη κάθε ενενήντα έξι λεπτά, καθώς σκοπός του ήταν η μελέτη του περιβάλλοντος έξω από την ατμόσφαιρα.
Ο δορυφόρος ήταν εξοπλισμένος με όλα τα απαραίτητα αισθητήρια όργανα και εργαλεία για την καταγραφή των θερμοκρασιών στο εσωτερικό και στην επιφάνεια της σφαίρας, ενώ, παράλληλα, μπορούσε να αποθηκεύει δεδομένα για την πυκνότητα της ανώτερης ατμόσφαιρας και τη σύνθεσή της, τον ηλιακό άνεμο, τα μαγνητικά πεδία και τις κοσμικές ακτίνες και τη διάδοση των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων στην ιονόσφαιρα, μιας και αυτά τα δεδομένα θα ήταν πολύτιμα για τη δημιουργία μελλοντικών τεχνητών δορυφόρων.
Η παρακολούθηση και η μελέτη του Σπούτνικ 1 από τη Γη έδωσε πολύτιμες πληροφορίες στους επιστήμονες, με τους πομπούς του να λειτουργούν για τρεις βδομάδες, οπότε και άρχισαν να εξαντλούνται οι μπαταρίες του. Βέβαια, ο δορυφόρος συνέχισε την τροχιά του γύρω από τη Γη για άλλες ενενήντα δύο ημέρες και, στις 3 Ιανουαρίου 1958, κάηκε κατά την επανείσοδό του στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας του πλανήτη μας, έχοντας πραγματοποιήσει 1.400 τροχιές γύρω από τη Γη και καλύπτοντας μια απόσταση 70 εκατομμυρίων χιλιομέτρων.
