Κάποτε, κάποιον Μάιο

Φως της αλήθειας, μάρτυρας των καιρών,

δάσκαλος της ζωής είναι η Ιστορία.
- Κικέρωνας

Ποια ήταν η πηγή έμπνευσης του Γιάννη Ρίτσου για τον «Επιτάφιο»; Πώς δημιουργήθηκε ο μύθος των Δροσουλιτών; Πώς πέθαναν ο Κλάιντ Μπάροου και η Μπόνι Πάρκερ; Αυτά και άλλα πολλά συμβάντα της κοντινής και απώτερης ιστορίας θα φωτιστούν με το παρακάτω σύντομο χρονολόγιο γεγονότων που συνέβησαν κάποτε, κάποιον Μάιο.

1886

Την 1η Μαΐου πραγματοποιούνται στις Η.Π.Α. συλλαλητήρια με αίτημα την οκτάωρη εργασία, τα οποία μένουν γνωστά ως «εξέγερση του Σικάγο». Ως φόρος τιμής, καθιερώνεται, το 1889, η 1η Μαΐου ως ημέρα εορτασμού της Εργατικής Πρωτομαγιάς σε πολλές χώρες.

1519

Στις 2 Μαΐου πεθαίνει ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι, ο αναγεννησιακός Ιταλός καλλιτέχνης, επιστήμονας και εφευρέτης.

1808

Στις 3 Μαΐου ο Ισπανός ζωγράφος, Φρανθίθκο Γκόγια, ζωγραφίζει τον διάσημο πίνακά του «Οι Εκτελέσεις της 3ης Μαΐου», στον οποίον απεικονίζονται οι εκτελέσεις των Ισπανών πατριωτών και οι βαναυσότητες που διέπραξαν τα στρατεύματα του Ναπολέοντα.

589

Στις 4 Μαΐου συνέρχεται στο Τολέδο η Τρίτη Σύνοδος της τοπικής Εκκλησίας, που καταδικάζει τον Αρειανισμό και εισάγει στο Σύμβολο της Πίστεως το filioque, που χρόνια αργότερα θα πυροδοτήσει το Σχίσμα.

1921

Στις 5 Μαΐου κυκλοφορεί το διάσημο για τη μυρωδιά του άρωμα Chanel No. 5 της Κοκό Σανέλ.

1840

Στις 6 Μαΐου κυκλοφορεί στο Ηνωμένο Βασίλειο το γραμματόσημο Πένι Μπλακ, το οποίο απεικονίζει σε μαύρο φόντο, προφίλ τη βασίλισσα Βικτώρια. Το γραμματόσημο έχει την ονομαστική αξία μιας πένας.

1832

Στις 7 Μαΐου αναγνωρίζεται η ανεξαρτησία της Ελλάδας με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου, που υπογράφτηκε από τις τρεις Μεγάλες Δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία) και τη Βαυαρία. Πρώτος μονάρχης ορίζεται ο Όθωνας, γιος του Λουδοβίκου Α΄ της Βαυαρίας.

1945

Στις 8 Μαΐου σηματοδοτείται το τέλος του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου στην Ευρώπη, με την άνευ όρων παράδοση της Ναζιστικής Γερμανίας.

1936

Στις 9 Μαΐου, αμέσως μετά τη μεγάλη απεργία των καπνεργατών στη Θεσσαλονίκη, οι αστυνομικές δυνάμεις και ο στρατός εξαπολύουν επιχείρηση καταστολής, που καταλήγει σε λουτρό αίματος, με 12 νεκρούς και 280 τραυματίες. Το νεκρό σώμα ενός νέου και η μάνα που θρηνεί από πάνω του θα εμπνεύσουν τον Γιάννη Ρίτσο να γράψει την ποιητική συλλογή «Επιτάφιος».

1933

Στις 10 Μαΐου μέλη του Ναζιστικού Κόμματος σε 22 πόλεις, μεταξύ των οποίων και το Βερολίνο, ρίχνουν στην πυρά βιβλία των Μαρξ, Φρόιντ, Μπρεχτ, Αϊνστάιν και άλλων προοδευτικών προσωπικοτήτων, χαρακτηρίζοντάς τα «αντιγερμανικά».

330

Στις 11 Μαΐου ο Κωνσταντίνος Α΄ εγκαινιάζει τη Νέα Ρώμη, την πόλη που έχτισε πάνω στο Βυζάντιο. Η πόλη θα μείνει γνωστή στην ιστορία, βέβαια, με το όνομα Κωνσταντινούπολη.

1551

Στις 12 Μαΐου ιδρύεται στη Λίμα το Πανεπιστήμιο San Marcos, το παλαιότερο πανεπιστήμιο της Αμερικής.

1909

Στις 13 Μαΐου ξεκινά στο Μιλάνο ο πρώτος ποδηλατικός γύρος της Ιταλίας, μια από τις σημαντικότερες διοργανώσεις της επαγγελματικής ποδηλασίας. Νικητής θα αναδειχθεί ο Ιταλός ποδηλάτης Λουίτζι Γκάνα.

1796

Στις 14 Μαΐου o Άγγλος παθολόγος Έντουαρντ Τζέννερ, «πατέρας» της ανοσολογίας, κάνει τον πρώτο εμβολιασμό κατά της ευλογιάς σε ένα 8χρονο αγόρι.

1618

Στις 15 Μαΐου ο Γερμανός αστρονόμος Γιοχάνες Κέπλερ διατυπώνει επίσημα τον τρίτο νόμο της κίνησης των πλανητών γύρω από τον Ήλιο, που θα δημοσιευθεί στο Harmonice Mundi το 1619.

1929

Στις 16 Μαΐου λαμβάνει χώρα στο Χόλυγουντ η πρώτη τελετή απονομής των βραβείων Όσκαρ, με την παρουσία 250 ατόμων.

1792

Στις 17 Μαΐου ιδρύεται το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, από 24 χρηματιστές, που συναλλάσσονται στην περιοχή.

1828

Στις 18 Μαΐου «γεννιέται» ο μύθος των Δροσουλιτών, έπειτα από τη μάχη ανάμεσα στις οθωμανικές δυνάμεις του διοικητή των Χανίων, Μουσταφά Πασά, και τον συνασπισμό των Ηπειρωτών οπλαρχηγών Χατζημιχάλη Νταλιάνη, Κυριακούλη Αργυροκαστρίτη και των Κρητών επαναστατών στο Φραγκοκάστελλο Χανίων. Σύμφωνα με τον μύθο, τις τελευταίες μέρες του Μαΐου και τις πρώτες του Ιουνίου, εμφανίζονται ανθρωπόμορφες σκιές στις πολεμίστρες του κάστρου, που πιστεύεται πως είναι τα φαντάσματα των ηρώων που πέθαναν στη μάχη και προχωρούν ο ένας πίσω από τον άλλο κατά την ανατολή του ήλιου και μετά χάνονται στη θάλασσα, όταν υπάρχει άπνοια και υγρασία στην ατμόσφαιρα.

1919

Στις 19 Μαΐου ξεκινά η δεύτερη και αγριότερη φάση της Γενοκτονίας των Ποντίων, με την απόβαση του Μουσταφά Κεμάλ στη Σαμψούντα.

325

Στις 20 Μαΐου λαμβάνει χώρα η Πρώτη Σύνοδος της Νίκαιας, στην οποία καταδικάζεται ο Αρειανισμός.

1871

Στις 21 Μαΐου τα γαλλικά στρατεύματα εισβάλλουν στην Παρισινή Κομμούνα και μέχρι το τέλος της «Ματωμένης Εβδομάδας» σκοτώνονται 20.000 χιλιάδες Κομμουνάροι και συλλαμβάνονται περισσότεροι από 38.000.

334 π.Χ.

Στις 22 Μαΐου ο στρατός του Μεγάλου Αλεξάνδρου νικά τον Δαρείο Γ΄ της Περσίας στη μάχη του Γρανικού.

1934

Στις 23 Μαΐου οι περιβόητοι Αμερικανοί ληστές τραπεζών, Μπόνι Πάρκερ και Κλάιντ Μπάροου, σκοτώνονται σε ενέδρα της αστυνομίας στη Λουιζιάνα, καθώς οδηγούν μία κλεμμένη Ford V8, το αγαπημένο μοντέλο αυτοκινήτου του ζευγαριού.

1844

Στις 24 Μαΐου ο Σάμιουελ Μορς εγκαινιάζει την πρώτη τηλεγραφική γραμμή, στέλνοντας το μήνυμα «What hath God wrought» («Τι κατόρθωσε ο Θεός!» - απόσπασμα από την Αγία Γραφή, Αριθμοί 23:23) από το Καπιτώλιο των Ηνωμένων Πολιτειών στη Βαλτιμόρη.

1973

Στις 25 Μαΐου το αντιτορπιλικό Βέλος ΙΙ, το οποίο συμμετέχει σε άσκηση του NΑΤΟ, στασίασε και αγκυροβόλησε στο Φιουμιτσίνο της Ιταλίας, αρνούμενο να επιστρέψει στην Ελλάδα, με τον κυβερνήτη Νίκο Παππά και 31 αξιωματικούς να ζητούν πολιτικό άσυλο στην Ιταλία. Αυτή η πράξη αποτελεί μια καταδίκη της ελληνικής Χούντας.

1770

Στις 26 Μαΐου λήγει άδοξα η επαναστατική προσπάθεια των Ορλόφ και των Ελλήνων της Πελοποννήσου, τα λεγόμενα Ορλοφικά, μία από τις εξεγέρσεις των υποδουλωμένων Ελλήνων, πριν από τη μεγάλη Ελληνική Επανάσταση του 1821.

1963

Στις 27 Μαΐου πεθαίνει στη Θεσσαλονίκη ο βουλευτής της Ε.Δ.Α. Γρηγόρης Λαμπράκης, έπειτα από τη δολοφονική ενέδρα σε βάρος του, που έλαβε χώρα 5 μέρες πριν, από μέλη παρακρατικής οργάνωσης.

1952

Στις 28 Μαΐου ψηφίζεται από τη Βουλή ο νόμος για την παροχή πλήρων πολιτικών δικαιωμάτων στις Ελληνίδες.

1453

Στις 29 Μαΐου η «Πόλις εάλω», από τα οθωμανικά στρατεύματα του Μωάμεθ Β΄.

1941

Στις 30 Μαΐου οι φοιτητές Μανώλης Γλέζος και Απόστολος Σάντας κατεβάζουν από την Ακρόπολη τη χιτλερική σημαία. Το ναζιστικό καθεστώς απαντά με την σε θάνατο καταδίκη τους.

1859

Στις 31 Μαΐου αρχίζει να λειτουργεί στο Λονδίνο το περίφημο ρολόι Μπιγκ Μπεν.