Ο Ιανουάριος μέσα από κορυφαίες μορφές των Γραμμάτων

Ο Ουμπέρτο Έκο (5 Ιανουαρίου 1932 - 19 Φεβρουαρίου 2016) ήταν Ιταλός σημειολόγος, δοκιμιογράφος, φιλόσοφος, κριτικός λογοτεχνίας και μυθιστοριογράφος. Αν και αρχικά παρακολούθησε σπουδές Νομικής, εγκατέλειψε αυτό τον τομέα και ακολούθησε σπουδές Μεσαιωνικής Φιλοσοφίας και Λογοτεχνίας. Στη δεκαετία του 1970, άρχισε να γράφει τα μυθιστορήματά του, κάνοντας την αρχή με «Το όνομα του ρόδου», που τιμήθηκε με σειρά βραβείων και πούλησε εκατομμύρια αντίτυπα σε όλο τον κόσμο. Εκτός από τα μυθιστορήματα, έχει εκδώσει δεκάδες μελέτες και δοκίμια, τα οποία έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες ανά τον κόσμο.

Γνώριζε άπταιστα πέντε γλώσσες, μεταξύ των οποίων αρχαία ελληνικά και λατινικά, τις οποίες χρησιμοποιούσε πολύ συχνά στα βιβλία του, επιστημονικά και λογοτεχνικά, και από το 1975 κατείχε την έδρα του Καθηγητή Σημειωτικής στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια. Μερικά από τα πιο γνωστά του έργα είναι: «Το εκκρεμές του Φουκώ», «Το κοιμητήριο της Πράγας», «Φύλλο μηδέν», «Κατασκευάζοντας τον εχθρό» κ.ά..

Ο Χαλίλ Γκιμπράν (6 Ιανουαρίου 1883 -10 Απριλίου 1931) ήταν Λιβανέζος ποιητής, φιλόσοφος και καλλιτέχνης. Σπούδασε στη Νέα Υόρκη, στο Παρίσι και στη Βηρυττό και ήταν ο τρίτος ποιητής των περισσότερων πωλήσεων της ιστορίας, ο οποίος θεωρούνταν «μεγαλοφυΐα του αιώνα μας».

Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου υποστήριξε ένθερμα την ένοπλη εξέγερση των Αράβων κατά του οθωμανικού ζυγού. Τα ποιήματά του μεταφράστηκαν σχεδόν σε είκοσι γλώσσες, ενώ τα ιδιόρρυθμα σχέδια και οι πίνακές του εκτέθηκαν στις μεγάλες πρωτεύουσες όλου του κόσμου. Τα έργα του αποτέλεσαν αντικείμενο θαυμασμού και πηγή έμπνευσης για πολλούς καλλιτέχνες, όπως ο Πρίσλεϋ και ο Τζον Λένον, με το τραγούδι «Julia» των Beatles, που γράφτηκε για τη μητέρα του Τζον Λένον, να έχει παραλλαγές από στίχους του Γκιμπράν.

Η Σιμόν ντε Μποβουάρ (9 Ιανουαρίου 1908 – 14 Απριλίου 1986) ήταν Γαλλίδα συγγραφέας, φιλόσοφος, διανοούμενη, ακτιβίστρια και φεμινίστρια, ενώ θεωρείται μια από τις μεγαλύτερες μορφές του 20ού αιώνα και μια από τις πιο επιδραστικές μορφές του.

Το έργο της ταυτίστηκε με το φεμινιστικό κίνημα, με το «Δεύτερο Φύλο» να θεωρείται θεμελιώδες έργο που σημάδεψε τη φεμινιστική ιδεολογία, καθώς κριτικάρει την πατριαρχία και τη δευτερεύουσα θέση της γυναίκας στην κοινωνία. Το βιβλίο εκδόθηκε το 1949 και η πρώτη έκδοση, που περιελάμβανε 50.000 αντίτυπα, εξαντλήθηκε μέσα σε μια εβδομάδα, με τη Μποβουάρ να γίνεται παγκοσμίως διάσημη. Τα σχόλια για τη συγγραφέα και το έργο της δεν ήταν μόνο θετικά, καθώς αρκετοί το αποκάλεσαν πορνογραφικό, αισχρό μέχρι και αντιπατριωτικό, με το Βατικανό να το συμπεριλαμβάνει στη μαύρη λίστα με τα απαγορευμένα βιβλία για πολλά χρόνια.

Άλλα σημαντικά βιβλία της είναι τα: «Ένας πολύ γλυκός θάνατος», «Οι αναμνήσεις μιας καθωσπρέπει κόρης», «Για μια ηθική της αμφισβήτησης», «Η μεγάλη Πορεία: Δοκίμιο για την Κίνα», «Η δύναμη των πραγμάτων», «Η Καλεσμένη», «Προδομένη Γυναίκα», «Οι Μανδαρίνοι» κ.ά..

Ο Τζακ Λόντον (12 Ιανουαρίου 1876 – 22 Νοεμβρίου 1916) ήταν Αμερικανός συγγραφέας. Το 1891, ο Λόντον παράτησε το σχολείο και έπιασε δουλειά σε εργοστάσιο, ενώ το 1892 υπηρέτησε ως αξιωματικός στην ακτοφυλακή του Σαν Φρανσίσκο, και το 1893, έπειτα από έξι μήνες ταξίδι στον Ειρηνικό Ωκεανό, κέρδισε το πρώτο βραβείο μιας τοπικής εφημερίδας «για το καλύτερο περιγραφικό άρθρο», με θέμα έναν τυφώνα στις ακτές της Ιαπωνίας.

Το 1895 επέστρεψε στο σχολείο και το 1896 μπήκε στο Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα και στο πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϋ, όπου έμεινε μόνο ένα εξάμηνο. Τα δύο επόμενα χρόνια βρέθηκε στην Αλάσκα, όπου άρχισε να ασχολείται επαγγελματικά με το γράψιμο και κατά τη διάρκεια του ρωσο-ιαπωνικού πολέμου ήταν ανταποκριτής. Μέσα στις ανταποκρίσεις του συγκαταλέγεται ο σεισμός που ισοπέδωσε το Σαν Φρανσίσκο.

Έγραψε περισσότερα από πενήντα βιβλία, μεταξύ των οποίων: «Το κάλεσμα της άγριας φύσης», «Μάρτιν Ήντεν», «Ο θαλασσόλυκος» ο «Ασπροδόντης» κ.ά..

Ο Κωστής Παλαμάς (13 Ιανουαρίου 1859 - 27 Φεβρουαρίου 1943) ήταν Έλληνας συγγραφέας, δοκιμιογράφος, διηγηματογράφος, ιστορικός και κριτικός της λογοτεχνίας και μια από τις σημαντικότερες μορφές της ελληνικής λογοτεχνίας.

Αποτέλεσε κεντρική μορφή της λογοτεχνικής «Γενιάς του 1880», της αποκαλούμενης «Νέας Αθηναϊκής Σχολής», η οποία συσπείρωνε νέους ποιητές που αντιδρούσαν στις υπερβολές του αθηναϊκού ρομαντισμού και ενδιαφέρονταν για την καθιέρωση της δημοτικής στον ποιητικό λόγο. Στο ποιητικό του έργο, που ξεπερνά τις είκοσι συλλογές, κυριαρχεί η Ελλάδα ως ιδανικό και αντικείμενο αγάπης, η πορεία του ελληνικού έθνους μέσα στους αιώνες, η προσπάθεια δημιουργικής αφομοίωσης του αρχαιοελληνικού πνεύματος και της λαϊκής παράδοσης, καθώς και το πνεύμα της οικουμενικότητας του ελληνικού πολιτισμού.

Είχε βραβευτεί με το Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών, το 1925, από την Ακαδημία Αθηνών, στην οποία εξελέγη πρόεδρός το 1930, ενώ ήταν υποψήφιος για το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας 14 φορές. Τα έργα του μεταφράστηκαν πρώτα στην αγγλική γλώσσα και ακολούθησαν άλλα στη γαλλική, ενώ πολλά αποσπάσματα άλλων συλλογών μεταφράστηκαν σε διάφορες άλλες γλώσσες, όπως στη γερμανική, την ιταλική, την ισπανική, την αραβική και την τουρκική. Η κηδεία του, το 1943, μετατράπηκε σε εκδήλωση αντίστασης του ελληνικού λαού εναντίον των Γερμανών κατακτητών.

Ο Ναζίμ Χικμέτ (15 Ιανουαρίου 1902 - 3 Ιουνίου 1963) ήταν ποιητής και δραματουργός και ένας από τους σημαντικότερους ποιητές παγκοσμίως. Στα ελληνικά έχει μεταφραστεί ως επί το πλείστον από τον Γιάννη Ρίτσο και έχει μελοποιηθεί από τον Μάνο Λοϊζο, τον Θάνο Μικρούτσικο, τον Μίκη Θεοδωράκη και άλλους Έλληνες συνθέτες, ενώ τα έργα του μεταφράστηκαν συνολικά σε πενήντα γλώσσες.

Είχε αποφοιτήσει από την Οθωμανική Σχολή Ναυτικού και ακολούθησε καριέρα στο Πολεμικό Ναυτικό, ωστόσο, όταν αρρώστησε βαριά, απαλλάχθηκε από τα καθήκοντά του και εγκατέλειψε το Πολεμικό Ναυτικό. Τον Σεπτέμβριο του 1921 εγκαταστάθηκε στη Μόσχα, με σκοπό να μελετήσει από κοντά τα επιτεύγματα της Οκτωβριανής Επανάστασης και σπούδασε οικονομικές και πολιτικές επιστήμες, ενώ επηρεάστηκε καλλιτεχνικά από το κίνημα του ρωσικού φουτουρισμού, κυρίως από τον Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι.

Μετά την εγκαθίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας από τον Κεμάλ Ατατούρκ, επέστρεψε στην πατρίδα του και εργάστηκε ως δημοσιογράφος σε διάφορα έντυπα της Τουρκίας, ενώ υπήρξε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Τουρκίας, δράση για την οποία συνελήφθη και παρέμεινε στη φυλακή για πολλά χρόνια.

Ο Σαρλ Λουί ντε Σεκοντά, βαρόνος της Μπερντ και του Μοντεσκιέ, γνωστός ως Μοντεσκιέ (18 Ιανουαρίου 1689 - 10 Φεβρουαρίου 1755) ήταν Γάλλος συγγραφέας και φιλόσοφος. Ήταν γόνος αριστοκρατικής οικογένειας, ο οποίος έζησε και έδρασε στην ακμάζουσα περίοδο του Διαφωτισμού. Ασχολήθηκε με τη λογοτεχνία και, το 1721, δημοσίευσε με ψευδώνυμο τις «Περσικές Επιστολές», μια σάτιρα της γαλλικής κοινωνίας της εποχής, στην οποία ασκούσε κριτική, μέσα από τις επιστολές δύο Περσών.

Ο Μοντεσκιέ ήταν ανάμεσα στους διανοητές του 18ου αιώνα που εισήγαγαν τον όρο «Βυζαντινή Αυτοκρατορία» για το ανατολικό ρωμαϊκό κράτος, με τον όρο «βυζαντινό» να χρησιμοποιείται για να δηλώσει τη δολιότητα, την υποκρισία, τη θρησκοληψία και τη διαφθορά του ανατολικού ρωμαϊκού κράτους, που επεβλήθη από ρωμαίους στρατηγούς στους λαούς των Βαλκανίων και της Μικράς Ασίας με ιδεολογική επικάλυψη τη χριστιανική θρησκεία.

Στο «Πνεύμα των Νόμων» αναλύονται οι νόμοι τόσο της εποχής του όσο και προγενέστεροι και περιγράφονται τα διάφορα είδη πολιτεύματος, η δημοκρατία, η μοναρχία, ο δεσποτισμός. Με αυτό του το έργο έθεσε τις θεμελιώδεις αρχές των Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών, ενώ πολλές από τις ιδέες του χρησιμοποιήθηκαν στη σύνταξη του γαλλικού συντάγματος κατά τη Γαλλική Επανάσταση, όπως επίσης και στο αμερικανικό σύνταγμα. Ανέπτυξε τη θεωρία του διαχωρισμού των εξουσιών (νομοθετική, εκτελεστική και δικαστική), η οποία επικράτησε και περιλαμβάνεται στα Συντάγματα σχεδόν όλων των δημοκρατικών χωρών του σύγχρονου κόσμου.

H Πατρίτσια Χάισμιθ (19 Ιανουαρίου 1921 - 4 Φεβρουαρίου 1995) ήταν Αμερικανίδα συγγραφέας και μια από τις πιο συναρπαστικές προσωπικότητες της αμερικανικής λογοτεχνίας, ευρύτερα γνωστή για τα ψυχολογικά θρίλερ της, από τα οποία έχουν προκύψει περισσότερες από είκοσι κινηματογραφικές ταινίες.

Ξεκίνησε ως σεναριογράφος για κόμικς και έγινε γνωστή ως συγγραφέας συγκλονιστικών ψυχολογικών θρίλερ, γεμάτων ειρωνεία. Το πρώτο της μυθιστόρημα, «Ξένοι στο Τρένο» έχει διασκευαστεί αρκετές φορές για το θέατρο και τον κινηματογράφο και η κινηματογραφική του μεταφορά από τον Άλφρεντ Χίτσκοκ, σε σενάριο του Ραίημοντ Τσάντλερ έστειλε την καριέρα και τη φήμη της Χάισμιθ στα ύψη.

Κύρια συγγραφική της δουλειά ήταν η πενταλογία με ήρωα τον Ρίπλεϋ, ένα από τα βιβλία της οποίας γυρίστηκε ταινία από τον Βιμ Βέντερς το 1977 με τον τίτλο «Ένας Αμερικανός Φίλος», με πρωταγωνιστή τον Μπρούνο Γκαντς.

Είχε γράψει αρκετά διηγήματα, τα περισσότερα σατιρικά ή με μαύρο χιούμορ, με τα γνωστότερα από αυτά να είναι τα: «Βαθιά νερά», «Η κραυγή της κουκουβάγιας», «Το ημερολόγιο της Ήντιθ», «Μικρές ιστορίες μισογυνισμού».

O Τζορτζ Γκόρντον Μπάιρον, 6ος Βαρώνος Μπάιρον, (22 Ιανουαρίου 1788 - 19 Απριλίου 1824) ήταν ποιητής, φιλέλληνας και μια από τις σπουδαιότερες μορφές του ρομαντισμού. Από μικρός αγαπούσε τη μελέτη, σπούδασε σε ανώτερα αγγλικά κολέγια, έμαθε να μιλάει ελληνικά και λατινικά και ταξίδευε πολύ.

Μέχρι το πρόωρο τέλος της ζωής του, παρέμεινε αληθινός φιλέλληνας, προσφέροντας με κάθε τρόπο – υλικά, ψυχικά, σωματικά - στην Ελληνική Επανάσταση, μιλώντας ως το τέλος για την Ελλάδα, με τα τελευταία του λόγια να είναι τα εξής: «Της έδωσα τον καιρό, την υγεία μου, την περιουσία μου, και τώρα της δίνω τη ζωή μου. Τι μπορούσα να κάνω περισσότερο;».

Ο Βύρων, με την ποιητική του ευαισθησία, είχε μαγευτεί από τις ελληνικές φυσικές ομορφιές και τα αρχαία ερείπια, εικόνες τις οποίες αποτυπώνει ανάγλυφα και στα ποιητικά του συνθέματα. Μερικά από τα πιο γνωστά ποιημάτά του είναι τα εξής: «Το προσκύνημα του Τσάιλντ Χάρολντ», «Νησιά της Ελλάδας», «Η κατάρα της Αθηνάς, «Νύμφη της Αβύδου», «Κόρη των Αθηνών», «Τούρκικα παραμύθια», «Δον Ζουάν», «Μάνφρεντ», «Η προφητεία του Δάντη» κ.ά.. Η κόρη του Άντα Λάβλεϊς ήταν διάσημη μαθηματικός και θεωρείται, μάλιστα, και πρωτοπόρος της πληροφορικής.

Ο Μαρί-Ανρί Μπελ, ευρύτερα γνωστός ως Σταντάλ, (23 Ιανουαρίου 1783 – 23 Μαρτίου 1842) ήταν Γάλλος συγγραφέας, γνωστός για τις ψυχολογικού βάθους αναλύσεις των χαρακτήρων του.

Έχοντας σπουδάσει Καλές Τέχνες και Μαθηματικά, το 1799, έφυγε για το Παρίσι, και κατατάχθηκε στον στρατό του Ναπολέοντα, έναν χρόνο αργότερα, λαμβάνοντας μέρος στις εκστρατείες στην Αυστρία, τη Γερμανία και τη Ρωσία. Στα έργα του, ο Σταντάλ συνήθιζε να καυτηριάζει τα ήθη της εποχής, σχολιάζοντας τη ματαιοδοξία και τη σκληρότητα των ευγενών, τις μηχανορραφίες της πριγκιπικής αυλής, τον αγώνα για εξουσία, τις δωροδοκίες, τους επαναστάτες και τους προδότες.

Μερικά από τα πιο γνωστά του έργα είναι: «Το Κόκκινο και το Μαύρο», «Το Μοναστήρι της Πάρμας», «Αναμνήσεις ενός περιηγητή», «Περί Έρωτος» κ.ά.. Στο επιτύμβιο επίγραμμα που είχε συνθέσει έγραφε το εξής: «Έζησα, έγραψα, ερωτεύτηκα».

H Άντελιν Βιρτζίνια Στίβεν, γνωστότερη ως Βιρτζίνια Γουλφ, (25 Ιανουαρίου 1882 – 28 Μαρτίου 1941) ήταν μυθιστοριογράφος, κριτικός, δοκιμιογράφος και πρωτοπόρος του μοντερνισμού στη λογοτεχνία, με την υιοθέτηση, μεταξύ άλλων, του λεγόμενου «εσωτερικού μονολόγου» ως αφηγηματικής τεχνικής.

Μαζί με τον Μαρσέλ Προυστ και τον Τζέιμς Τζόις, συγκαταλέγεται στην τριάδα των μεγάλων καινοτόμων πεζογράφων που άνοιξαν νέους δρόμους στο ευρωπαϊκό μυθιστόρημα τις τρεις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα. Τα πιο γνωστά της μυθιστορήματα είναι: «Το δωμάτιο του Ιάκωβου», «Η κυρία Νταλογουέι», «Μέχρι το Φάρο», «Ορλάντο», ενώ «Τα κύματα» την καθιέρωσαν ως κεντρική μορφή του μοντερνισμού και του φεμινισμού.

Εξ αιτίας του θανάτου της μητέρας της, αλλά και της ετεροθαλούς αδελφής της, η Γουλφ εμφάνιζε σε όλη τη διάρκεια της ζωής της κρίσεις κατάθλιψης, με μια υποτροπή της ψυχικής νόσου, από την οποία υπέφερε μετά την αποπεράτωση του μυθιστορήματός της «Ανάμεσα στις Πράξεις» να την οδηγεί στην αυτοκτονία.

Ο Γουίλιαμ Σώμερσετ Μωμ (25 Ιανουαρίου του 1874 – 16 Δεκεμβρίου 1965) ήταν Άγγλος πεζογράφος και θεατρικός συγγραφέας και ένας από τους δημοφιλέστερους και πιο καλοπληρωμένους της δεκαετίας του 1930.

Σπούδασε ιατρική με ειδικότητα στη γυναικολογία και, το 1897, εξέδωσε την πρώτη του νουβέλα, τη «Λίζα από το Λάμπεθ», έργο που σημείωσε μεγάλη εμπορική επιτυχία, οδηγώντας τον να σταματήσει την ιατρική και να ασχοληθεί αποκλειστικά με τη συγγραφή.

Ο Μωμ κέρδισε το αναγνωστικό και θεατρόφιλο κοινό της εποχής του και τα έργα του είχαν μεγάλη απήχηση, ωστόσο πολλοί κριτικοί στάθηκαν επιφυλακτικοί απέναντι στο έργο του, θεωρώντας πως στερείται βάθους και τού ασκήθηκε κριτική για το απλό πεζογραφικό του ύφος. Από τα μυθιστορήματα, τα πιο γνωστά είναι «Ένα έντιμος άνθρωπος», «Η Ανθρώπινη δουλεία», «Το φεγγάρι και οι έξι πένες», η «Κόψη του ξυραφιού», ενώ τα γνωστότερα διηγήματά του είναι: «Βροχή», «Χνάρια στη ζούγκλα», «Ο Απομακρυσμένος σταθμός» κ.ά..

O Τσαρλς Λούτγουϊτζ Ντότζσον (27 Ιανουαρίου 1832 – 18 Ιανουαρίου 1898), γνωστός ως Λιούις Κάρολ, ήταν Άγγλος συγγραφέας, μαθηματικός, φωτογράφος και κληρικός. Σπούδασε Μαθηματικά στο Κολέγιο Κράιστ Τσερτς του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και μετά την αποφοίτησή του έγινε λέκτορας στο Κολέγιο, θέση που διατήρησε ως το 1881. Το 1865 χρίστηκε διάκονος της Εκκλησίας της Αγγλίας, χωρίς ωστόσο να ανελιχθεί στην εκκλησιαστική ιεραρχία.

Από μικρός είχε την τάση να γράφει ποιήματα, γεγονός που συνέχισε σε όλη του τη ζωή, αν και καθιερώθηκε σαν συγγραφέας με τα μυθιστορήματα: «Η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων», «Μέσ' από τον Καθρέφτη και τι βρήκε η Αλίκη εκεί», τα οποία αγαπήθηκαν εξίσου από μικρούς και μεγάλους, ενώ θεωρούνται από τα πιο πετυχημένα βιβλία της παιδικής λογοτεχνίας

Ο Αντόν Πάβλοβιτς Τσέχωφ (29 Ιανουαρίου 1860 - 15 Ιουλίου 1904) ήταν Ρώσος συγγραφέας πολλών διηγημάτων, θεατρικών έργων και μυθιστορημάτων. Μεγάλωσε σε πολύ αυστηρό και θρησκευτικό περιβάλλον και από αρκετά νέος αναγκάστηκε μόνος του να βγάζει τα προς το ζην, παραδίδοντας μαθήματα κατ' οίκον. Από το γυμνάσιο, ο Τσέχωφ άρχισε να γράφει χιουμοριστικές σκηνές, αφηγήσεις, μονόπρακτα, ενώ το 1879 πέρασε στην ιατρική σχολή του πανεπιστημίου της Μόσχας, από την οποία αποφοίτησε το 1884.

Στα έργα του συνήθιζε να αποτυπώνει τη φθορά της καθημερινότητας όσο κανένας άλλος, ενώ η επίδρασή του στη θεατρική συγγραφή ήταν σπουδαία, καταλήγοντας να θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους διηγηματογράφους της παγκόσμιας λογοτεχνίας, με τα έργα του να χαρακτηρίζονται κλασικά του είδους.

Το επάγγελμα του γιατρού το εξάσκησε σε όλη του τη ζωή, εργαζόμενος ακούραστα για την καταπολέμηση της χολέρας που μάστιζε εκείνα τα χρόνια την κεντρική Ρωσία. Όπως έλεγε και ο ίδιος «η ιατρική είναι η νόμιμη σύζυγός μου και η λογοτεχνία, η ερωμένη μου. Όταν με κουράζει η μία, περνάω τη νύχτα μου με την άλλη».

Μερικά από τα πιο γνωστά έργα του είναι: «Ο γλάρος», «Ο θείος Βάνιας», «Οι τρεις αδελφές», «Ο βυσσινόκηπος», «Στέππα» κ.ά..