Πηγή Φωτογραφιών: Pexels και Google Images
Γοητευτικός, ταλαντούχος και μάχιμος, ο Αλέκος Αλεξανδράκης υπήρξε ένας από τους καλύτερους Έλληνες ηθοποιούς, ο οποίος διακρίθηκε στη μεγάλη και τη μικρή οθόνη, χάρη στην ευγένεια, την γενναιοδωρία και το αστείρευτο ταλέντο του.
Παιδικά και εφηβικά χρόνια
O Αλέκος Αλεξανδράκης γεννήθηκε στις 27 Νοεμβρίου 1928 και ήταν γιος ενός δικηγόρου από τη Μάνη, με ρίζες από τη Ρωσία. Μεγάλωσε σ' ένα σπίτι γεμάτο βιβλία, αλλά και ανθρώπους των τεχνών να συχνάζουν σ' αυτό. Ο ίδιος, αναφερόμενος στα παιδικά του χρόνια έλεγε: « Όλο μου το σόι ήτανε καλλιεργημένοι άνθρωποι. Και θυμάμαι από παιδάκι το σπίτι μας πάντα γεμάτο από ποιητές, συγγραφείς, γλύπτες, ζωγράφους, μουσικούς, ηθοποιούς, σκηνοθέτες. Οι τεράστιες βιβλιοθήκες που είχαν όλοι αυτοί οι άνθρωποι, γιατί διαβάζανε πάρα πολύ, με βοήθησαν αφάνταστα».
Μετά τη φοίτησή του στο σχολείο του Κάρολου Μπερζάν, η γνωστή σχολή Μωραϊτη, σε ηλικία 16 ετών, γράφτηκε στη Σχολή Δοκίμων, θέλοντας να γίνει αξιωματικός του Ναυτικού. Κάλλιστα θα μπορούσε να γίνει ένας επιτυχημένος ναυτικός, αν δεν είχε μπει μέσα του το μικρόβιο του ηθοποιού, έπειτα από μια παράσταση που είδε με την Έλλη Λαμπέτη. Η παράσταση ήταν το θεατρικό «Γυάλινος κόσμος» του Τένεσι Ουίλιαμς, σε σκηνοθεσία Καρόλου Κουν.
Κινητήρια δύναμη για την ενασχόληση του Αλεξανδράκη με τον κόσμο του θεάματος υπήρξε ο φίλος του και ηθοποιός Νίκος Καζής, ο οποίος εκείνη την περίοδο ήταν σπουδαστής στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου.
Ακολουθώντας τις συμβουλές του φίλου του, έδωσε εξετάσεις και πέρασε πρώτος, με τη στήριξη του Δημήτρη Χορν και της Άννας Συνοδινού, με τον Χορν να είναι τόσο σίγουρος για το ταλέντο του νεαρού Αλεξανδράκη ώστε να στοιχηματίζει για την επιτυχία του ως πρωταγωνιστή. Ρόλος - εισιτήριο για το Εθνικό ήταν ο ρόλος του Ρωμαίου, τον οποίον ενσάρκωσε μπροστά στον Δημήτρη Ροντίρη, τον πιο σημαντικό δάσκαλο στη θεατρική του πορεία
Το ξεκίνημα και οι πρώτοι κινηματογραφικοί ρόλοι
Σπουδαστής ακόμη στη σχολή, κέρδισε τον πρώτο του ρόλο στο «Φθινοπωρινή Παλίρροια» πλάι στην Κατερίνα Ανδρεάδη, η οποία έψαχνε για έναν ζεν πρεμιέ. Οι κριτικές για το θεατρικό του ντεμπούτο ήταν τόσο καλές, που ακόμη και ο αυστηρός κριτικός Αιμίλιος Χουρμούζιος έγραψε στην Καθημερινή: «Παρουσιάστε όπλα. Επιτέλους ένας εραστής στο ελληνικό θέατρο»., ενώ εντύπωση έκανε και στον Φιλοποίμενα Φίνο, ο οποίος του πρότεινε να παίξει στον κινηματογράφο.
Το κινηματογραφικό του ντεμπούτο έγινε το 1949 με την ταινία «Δύο κόσμοι», σε σκηνοθεσία Γρηγόρη Γρηγορίου και σύντομα ακολούθησαν και άλλες επιτυχημένες εμφανίσεις, πλάι σε σημαντικούς Έλληνες ηθοποιούς.
Αρκετά σύντομα, πολλοί σημαντικοί θιασάρχες της εποχής, όπως ο Λογοθετίδης, ο Μουσούρης και ο Κουν, του ζητούν να παίξει στον θίασό τους, με τον ίδιο να αρνείται και να παραμένει στο θίασο της Κατερίνας Ανδρεάδη, απορρίπτοντας ακόμη και την πρόταση της Λαμπέτη, με την οποία διατηρούσε δεσμό.
Αναφερόμενος στους πρώτους του ρόλους, ο ίδιος θα δήλωνε χρόνια αργότερα: «Θυμάμαι τις πρώτες μου ταινίες πολύ περισσότερο από όλες τις ταινίες που έχω κάνει. Ίσως γιατί τότε υπήρχε ένα μεράκι, δουλεύαμε με την καρδιά μας, μερόνυκτα, και δεν κουραζόμασταν ποτέ. Και ήμασταν όλοι εκεί μέσα, σαν μια οικογένεια. Μετά ο κινηματογράφος έγινε βιομηχανία και χάσαμε το μεράκι».
Η καταξίωση
Μέχρι το 1960, θα εμφανιστεί πλάι σε καταξιωμένους ηθοποιούς της εποχής, όπως λ.χ. η Γεωργία Βασιλειάδου, ο Βασίλης Αυλωνίτης, ο Μίμης Φωτόπουλος, ο Λάμπρος Κωνσταντάρας, ενώ θα συμπρωταγωνιστεί και με τις ανερχόμενες ηθοποιούς Τζένη Καρέζη, Μελίνα Μερκούρη και Αλίκη Βουγιουκλάκη.
Πολύ σύντομα το υποκριτικό του ταλέντο θα του εξασφαλίσει πρωταγωνιστικούς κινηματογραφικούς ρόλους σε ταινίες σταθμούς για την ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου. Δεσποινίς Διευθυντής, Ένα Κορίτσι Για Δύο, Μια Τρελή Τρελή Οικογένεια, Η Σωφερίνα, Ίλιγγος, Δάκρυα για την Ηλέκτρα, είναι μερικά μόνο από τα έργα που τον κατέταξαν στο πάνθεον των Ελλήνων ηθοποιών,
Συνοικία Το Όνειρο
Σημείο σταθμό τόσο για την προσωπική όσο και για την επαγγελματική του ζωή υπήρξε η ταινία Συνοικία Το Όνειρο, την οποία είχε σκηνοθετήσει ο ίδιος.
Το σενάριο είχαν γράψει οι λογοτέχνες Τάσος Λειβαδίτης και Κώστας Κοτζιάς, ενώ την παραγωγή είχε αναλάβει ο Αλεξανδράκης, ο οποίος επένδυσε εκεί όλες τις οικονομίες του από την παρουσία του σε κινηματογράφο και θέατρο. Σύμφωνα, μάλιστα, με την Αλίκη Γεωργούλη, που εκείνη την περίοδο ήταν παντρεμένη με τον Αλεξανδράκη, η παραγωγή κόστις/σε ενάμισι εκατομμύριο δραχμές, όταν μια πολύ καλή ταινία, τότε, κόστιζε τα μισά.
Στην ταινία, εκτός από τον Αλεξανδράκη, έπαιζαν η Αλίκη Γεωργούλη, ο Μάνος Κατράκης, η Αλέκα Παΐζη, ο Κώστας Μπαλαδήμας, η Σαπφώ Νοταρά, ο Βάσος Ανδρονίδης κ.ά. .
Η ταινία γυρίστηκε σε μια φτωχογειτονιά, μια παραγκούπολη από τις πολλές που είχε μεταπολεμικά η Αθήνα, στον Ασύρματο Πετραλώνων και τα θέματα που έθιγε αναδείκνυαν τη μεταπολεμική φτώχεια, το αγεφύρωτο χάσμα ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς, τις υποδομές που προορίζονταν μόνο για τους αστούς ή τους εύπορους, το αστυνομικό κράτος, τα περιθωριοποιημένα κοινωνικά στρώματα , αλλά και την ανεργία.
Τα θέματα και τα μηνύματα που ήθελε να περάσει ο Αλεξανδράκης δεν έγιναν δεκτά από το συντηρητικό καθεστώς της Ε.Ρ.Ε., η οποία ήθελε να προβάλει μια διαφορετική εικόνα της μετεμφυλιακής Ελλάδας, με αποτέλεσμα η ταινία να απαγορευτεί και να παιχτεί καιρό αργότερα, λογοκριμένη. Ο Αλεξανδράκης μιλώντας για τον βαθμό στον οποίον λογοκρίθηκε η ταινία έλεγε: «ήταν πετσοκομμένη… πάρα πολύ πετσοκομμένη…. Κατ’ αρχάς προσπάθησαν με τα κοψίματα να μην φανεί ότι αυτή η συνοικία ήταν μέσα στην Αθήνα. Ύστερα ότι αυτά πράγματα δεν τα κάνουν οι Έλληνες…».
Ακόμη και με τη λογοκριμένη εκδοχή της, οι αρχές ασφαλείας προσπαθούσαν να αποθαρρύνουν το κοινό να τη δει, με πολύ χαρακτηριστικό συμβάν αυτό της πρεμιέρας της ταινίας στο «Ράδιο Σίτι», όταν η αστυνομία έκοψε το ρεύμα με άτομα της Ασφάλειας να κάνουν προσαγωγές θεατών, που έβγαιναν από το σινεμά.
Παρά τη λογοκρισία, η ταινία απέφερε θετικές κριτικές τόσο για το περιεχόμενο όσο και για τη σκηνοθετική ικανότητα του Αλεξανδράκη, ο οποίος ακολούθησε, σκηνοθετικά, το ιταλικό νεορρεαλιστικό ρεύμα. Στο εξωτερικό, η ταινία εντάχθηκε στο είδος του γνήσιου λαϊκού κινηματογράφου, ενώ στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης η ταινία κέρδισε το βραβείο καλύτερης φωτογραφίας και ο Μάνος Κατράκης το βραβείο Β΄Ανδρικού Ρόλου.
Πολλές εφημερίδες καυτηρίασαν την τακτική των λογοκριτών, με τον Μάριο Πλωρίτη να επισημαίνει ότι «Υπάρχουν επιφυλάξεις για το έργο, αλλά όχι όπως ισχυρίστηκαν, γελοιοδέστατα, μερικοί εθναμύντορες, που ανατρίχιασαν, επειδή η ταινία παρουσιάζει την άθλια ζωή μιας αθηναϊκής συνοικίας. Σύμφωνα με τη λογική τους, θα ήταν αντεθνικό κάθε έργο που τολμά να ισχυριστεί πως υπάρχει Ελλάδα και πέρα απ' τον Παρθενώνα, τη λεωφόρο Σουνίου και τα "Αστέρια"».
Η σχέση του με την Αριστερά
Παρά το πλούσιο περιβάλλον στο οποίο μεγάλωσε, ο Αλεξανδράκης ήταν ενεργός Αριστερός και πολλές φορές οι προοδευτικές απόψεις του είχαν προκαλέσει διαμάχες στους καλλιτεχνικούς κύκλους, όπως επίσης και στην κοινή γνώμη.
Κατά τα έτη της κατοχής, εντάχθηκε στους κόλπους της Ε.Π.Ο.Ν. και του Ε.Α.Μ, ενώ σε συνέντευξή του, μίλησε για τα ένδοξα χρόνια του στα βουνά: «Είχα φύγει για το βουνό, γιατί είχε ειδοποιήσει ο διευθυντής του σχολείου ότι έπρεπε να εξαφανιστώ γιατί οι Γερμανοί με ψάχνουν. [...]Έφυγα με τα πόδια, θυμάμαι, ανέβηκα στην Πεντέλη, ήξερα που θα τους βρω και έμεινα μέχρι την Απελευθέρωση. Μερικούς μήνες.»
Παρά την αναγνώρισή του, συμμετείχε στην πρώτη Μαραθώνια πορεία ειρήνης, στις 21 Απριλίου 1963, πίσω από τον Γρηγόρη Λαμπράκη και μετά τη δολοφονία του πολιτικού, συνυπέγραψε την Ιδρυτική Διακήρυξη της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη.
«Είναι ίσως από τα πιο ζωντανά χρόνια της ζωής μου. Ίσως γιατί όταν υπάρχει ένας τόσο σημαντικός αγώνας, τη ρουφάς τη ζωή. Ζεις πάρα πολύ έντονα. [...] Έχεις μπροστά σου ιδανικά που είναι πάρα πολύ σπουδαία. Σε κάνει άλλον άνθρωπο.»
Τα Χριστούγεννα του 1961, μια δήλωσή του θα γίνει πρώτη είδηση, ξεσηκώνοντας ποικίλλες αντιδράσεις . Ερωτώμενος για το με ποιον θα ήθελε να περάσει την ημέρα των Χριστουγέννων, απαντά «θα ήθελα να έκανα Χριστούγεννα μαζί με τον Μανώλη Γλέζο. Και αναφέρω αυτόν, γιατί για μένα ο Γλέζος είναι ένα σύμβολο». Ο Μανώλης Γλέζος εκείνη την εποχή ήταν φυλακισμένος και καταδικασμένος σε θάνατο για τη δράση του και πληροφορούμενος τη δήλωση του δημοφιλούς ηθοποιού έμεινε έκπληκτος.
Χρόνια αργότερα, σε συνέντευξή του στη Μηχανή Του Χρόνου, ο Γλέζος δήλωσε: «Ήμουν κρατούμενος στις φυλακές. Και ξαφνικά μάθαμε ότι είπε αυτό το πράγμα ο Αλεξανδράκης, τον οποίον δεν γνώριζα τότε προσωπικά. Και μου δημιούργησε μια εντύπωση. Πως ένας άνθρωπος, που δεν ξέραμε αν ήταν αριστερός ή δεν ήταν, φτάνει στο σημείο με τέτοιο θάρρος να λέει θα πάω να κάνω Χριστούγεννα με τον Μανώλη τον Γλέζο στο κελί των φυλακών».
Δυο χρόνια μετά την αποφυλάκιση του Γλέζου, το 1962, Γλέζος και Αλεξανδράκης συναντήθηκαν και πέρασαν μαζί εκείνα τα Χριστούγεννα,. Σ' εκείνη την συνάντηση, ο Αλεξανδράκης ζητά από τον αγωνιστή να του εξιστορήσει τη ζωή στις φυλακές, αλλά και το πως περνούσε τα δεκαέξι Χριστούγεννα που ήταν φυλακισμένος. Μέχρι το τέλος της ζωής του παρέμειναν φίλοι.
Παρά την κριτική που άσκησε κατά καιρούς στην Αριστερά, ο Αλεξανδράκης παρέμεινε ιδεολόγος και διατήρησε ως τον θάνατό του τις πολιτικές του πεποιθήσεις, ενώ κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του συμμετείχε σε αντιπολεμικές διαμαρτυρίες, για την επέμβαση στο Ιράκ και την αμερικανική πολιτική στο Αφγανιστάν.
Γυναίκες, γάμοι και διαζύγια
- «Μα έκανες τρεις γάμους, γιατί τους έκανες;»
- «Ε, τώρα, γιατί να τους χαλάσω το χατίρι, δεν μου αρέσει να λέω όχι, ήξερα ότι θα κάνω τον γάμο και μετά θα χωρίσω».
Ο Αλεξανδράκης υπήρξε λάτρης και αντικείμενο λατρείας των γυναικών, με πολλές ιστορίες, άλλες αληθινές και άλλες αποκυήματα της φαντασίας, να έχουν γίνει γνωστές.
Υπήρξε παντρεμένος τέσσερις φορές, με τις Μαρτζ Βάλβη, Αλίκη Γεωργούλη, Κλοντ Σαμπαντού και Βερένα Γκάουερ, με την οποία απέκτησε δυο παιδιά, τον Βάσια και τη Γιοχάνα. Για εικοσιένα χρόνια υπήρξε σύντροφος της Νόνικας Γαληνέα, με την οποία συμπρωταγωνίστησαν σε ταινίες και θεατρικές παραστάσεις.
Η Μάρθα Καραγιάννη, η οποία συμπρωταγωνίστησε μαζί του στην ταινία «Ένα Κορίτσι Για Δύο» έχει δηλώσει: «Ο πιο ωραίος για μένα ήταν ο Αλέκος Αλεξανδράκης. Ήταν ο Θεός μου, πριν ακόμα τον γνωρίσω. Ήμουν 14 χρόνων, όταν πήγα στο θέατρο για να μου δώσει αυτόγραφο. Μόλις τον είδα μαρμάρωσα. Έκτοτε, τον ανέφερα στις προσευχές μου: να είναι καλά ο Αλέκος!. Όταν αργότερα δουλέψαμε μαζί, του το είπα και γέλασε».
Ο «Παράξενος Ταξιδιώτης»
Το 1972 πρωταγωνίστησε σ' ένα από τα δημοφιλέστερα τηλεοπτικά προγράμματα της δημόσιας τηλεόρασης, τον «Παράξενο Ταξιδιώτη», όπου ενσάρκωνε τον ρόλο του Αλέξη Αρσένη.
Η υπόθεση της σειράς ξεκινά μια νύχτα καταιγίδας, όταν ένας παράξενος άνθρωπος, κρατώντας στο χέρι ένα μικρό βαλιτσάκι, με τη δικαιολογία ενός ατυχήματος, ζητά άσυλο σε μια απομονωμένη βίλα. Η παρουσία του αναστατώνει τον ιδιοκτήτη της βίλας, ενώ, παράλληλα, ο άγνωστος άνδρας ισχυρίζεται πως είναι γιος του οικοδεσπότη, φλερτάρει με τη δεύτερη γυναίκα του και την κόρη του και συγκρούεται με τον πιστό υπηρέτη του σπιτιού, με την ταυτότητά του να σχετίζεται με μια παλιά ιστορία προδοσίας από τον καιρό της κατοχής.
Η σειρά προβαλλόταν μέχρι τα μέσα Ιουνίου του 1973, κάθε Τετάρτη και Παρασκευή στις δέκα το βράδυ. Σύμφωνα με το περιοδικό «Φαντάζιο», η σειρά χωριζόταν σε τρεις κύκλους.
Η σειρά δεν διασώζεται στο αρχείο της Ε.Ρ.Τ., με εξαίρεση το πρώτο επεισόδιο, καθώς οι κασέτες καταστράφηκαν.
Η αγάπη του για το θέατρο
Στο θέατρο υποδύθηκε πολλούς και διαφορετικούς ρόλους, συνεργαζόμενος με γνωστούς ηθοποιούς της εποχής, όπως είναι ο Γιάννης Φέρτης, ο Δημήτρης Χορν, ο Νίκος Κούρκουλος, ο Δάνης Κατρανίδης, ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ κ.ά..
Η πολυετής του παρουσία στο θεατρικό σανίδι κλείνει το 1998, με το έργο «Σαλόνικα». Όπως είχε δηλώσει, δεν είχε πια τις απαιτούμενες αντοχές για την αξιοπρεπή παρουσία του στη σκηνή, πιστεύοντας ότι ο ηθοποιός δεν πρέπει να πεθαίνει στο θεατρικό σανίδι.
Το τέλος
Μετά το τέλος της κινηματογραφικής και θεατρικής του καριέρας, συμμετείχε, σποραδικά, σε αξιόλογα σήριαλ, διδάσκοντας, παράλληλα, στη σχολή Ίασμος του Βασίλη Διαμαντόπουλου.
Πέθανε στις 8 Νοεμβρίου 2005, στην Αθήνα, έπειτα από μακροχρόνια μάχη με τον καρκίνο.
