Πηγή Φωτογραφιών: Pexels και Google Images
Το δάσος του Σέιχ Σου αποτελεί τον βασικό πνεύμονα πρασίνου, που προσφέρει στη Θεσσαλονίκη αντιπλημμυρική προστασία, στήριξη της βιοποικιλότητας, προστασία του εδάφους, χώρο έρευνας, αναψυχής, άθλησης και περιβαλλοντικής εκπαίδευσης.
Το γνωστό ως Κεδρηνός Λόφος και Χίλια Δένδρα είναι περιαστικό δάσος, στα βόρεια της Θεσσαλονίκης, στις νότιες και νοτιοδυτικές πλαγιές του Χορτιάτη μέχρι και το δρόμο Επταπυργίου – Ασβεστοχωρίου και εκτείνεται σε έκταση 29.790 στρεμμάτων περίπου Η ονομασία Κεδρηνός Λόφος, προερχόμενη πιθανόν από το όνομα του χρονικογράφου Γεώργιου Κεδρηνού, προτάθηκε στο Δημοτικό Συμβούλιο της Θεσσαλονίκης από τον ποιητή Γιώργο Βαφόπουλο, για να μην αναφέρεται η περιοχή με την τουρκική της ονομασία.
Πριν την ίδρυση της Θεσσαλονίκης (316/315 π.Χ.), η περιοχή, όπου σήμερα αναπτύσσεται η πόλη, καλυπτόταν από πυκνά δάση πλατύφυλλων δέντρων, κυρίως βαλανιδιών, και οι χείμαρροι που την περιέβαλαν απορροφιόνταν από το πλούσιο δασόφυτο περιβάλλον. Ο Ξενοφώντας (430-355π.Χ.) στον Κυνηγετικό του αναφέρει ότι η περιοχή του Κιττού (του σημερινού Χορτιάτη) ήταν τότε καλυμμένη με δάση.
Η εικόνα αυτή στα χρόνια που ακολούθησαν μεταβλήθηκε αρκετές φορές. Κατά τη διάρκεια της βυζαντινής περιόδου, η περιοχή του Σέιχ Σου ήταν καλυμμένη με πλούσια δασική βλάστηση, με σαφείς τις μαρτυρίες στα έργα των Ιωάννη Καμενιάτη (τέλη 9ου- αρχές 10ου αι.μ.Χ.), Γεώργιου Κεδρηνού (τέλη 11ου-αρχές 12ου αι.μ.Χ.) και Νικόλαου Χούμνου (1250-1327). Εκεί γίνονται αναφορές για περιοχή, πάνω από την Ακρόπολη της Θεσσαλονίκης, με πηγές, ποτάμια και πυκνό δάσος, από το οποίο έκοβαν ξύλα οι κάτοικοί της.
Από ιστορικές και περιηγητικές πηγές επόμενων χρόνων φαίνεται ότι στα χρόνια της τουρκοκρατίας τα φαινόμενα ξύλευσης έγιναν εντονότερα, καθώς στη Θεσσαλονίκη υπήρχε ναυπηγείο του τουρκικού στόλου και η ξυλεία ήταν απαραίτητη για τη ναυπήγηση πλοίων. Και επιπλέον η υπερβόσκηση και η εκχέρσωση τμημάτων του δάσους για καλλιέργεια το υποβάθμισαν ακόμη περισσότερο.
Το 1760 παίρνει την ονομασία Σέιχ Σου (νερό του σεΐχη) από βρύση που υπήρχε σε ένα μουσουλμανικό νεκρικό μνημείο (τουρμπέ) κάποιου μουσουλμάνου αγίου, λείψανα του οποίου σώζονται έως σήμερα στην τοποθεσία Χίλια Δέντρα, στον δρόμο προς το Θέατρο Δάσους.
Έως τις αρχές του 20ου αι. το δάσος του Σέιχ Σου είχε σχεδόν εξαφανισθεί και βορειοανατολικά της πόλης, έξω από τα τείχη, εκτεινόταν ο κισλάς (=λιβάδι) που έφθανε ως τους Καπουτζήδες (σημερινή Πυλαία) και το Ασβεστοχώρι, καλύπτοντας τη σημερινή λοφώδη περιοχή του τεχνητού πευκοδάσους Σέιχ Σου.
Στα 1907-1908 έγιναν οι πρώτες προσπάθειες από κατάστασης της περιοχής, με φύτευση πεύκων στην περιοχή Χίλια Δένδρα. Το 1921, με απόφαση του τότε υπουργού Γεωργίας, κηρύχθηκε ως αναδασωτέα έκταση 1.300 στρεμμάτων στην περιοχή των Χιλίων Δέντρων. Η πρώτη προσπάθεια αναδάσωσης με πεύκα και κυπαρίσσια έγινε το 1929 από καθηγητές και φοιτητές της Δασολογικής Σχολής του ΑΠΘ και σε διάστημα 60 χρόνων φυτεύτηκαν περίπου 5 εκατομμύρια δέντρα.
Το πρώτο πλήγμα στο δάσος ήρθε με την κατασκευή της περιφερειακής οδού, το 1985, οπότε χιλιάδες δένδρα θυσιάστηκαν για την εξυπηρέτηση της οδικής κυκλοφορίας.
Το δεύτερο και καταστροφικότερο συνέβη στις 6 Ιουλίου 1997, με τη μεγάλη πυρκαγιά, που διάρκεσε περίπου 60 ώρες, και έκαψε 16.640 στρέμματα, το 56% περίπου της έκτασής του. Και οι περιπέτειες του δάσους συνεχίζονται με τις κατά καιρούς διαπλατύνσεις των έργων οδοποιΐας.
Το δάσος της Θεσσαλονίκης φιλοξενεί μια αξιοσημείωτα υψηλή βιοποικιλότητα, κάτι που σημαίνει πολλά είδη άγριας χλωρίδας και πανίδας. Υπάρχουν 207 είδη φυτών, μεταξύ των οποίων και φυτά που προστατεύονται από την εθνική νομοθεσία, όπως τα χελιδονόχορτα, και πλούσια πανίδα: λαγοί, αλεπούδες, κουνάβια ασβοί, σκίουροι, αρουραίοι, νυφίτσες, αγριογούρουνα και σκαντζόχοιροι, 80 είδη πτηνών. Ενδεικτικά, από είδη ερπετών ζουν έξι είδη χελώνας, οχτώ είδη σαύρας και 11 είδη φιδιών, ενώ τα αμφίβια αποτελούνται από έξι είδη βατράχου και ένα είδος τρίτωνα.
Το Σέιχ Σου είναι ένα καταπράσινο πετράδι για τη Θεσσαλονίκη, με ένα πλέγμα διαδρομών για πεζοπορία και χάρτες σε κομβικά σημεία του, ιδανικός προορισμός για πρωινούς ή απογευματινούς περιπάτους.
