10 διάσημοι ήρωες της ρωσικής λογοτεχνίας
- Παναγιώτα Απέργη - 22 Ιανουαρίου 2025
Για να δούμε, λοιπόν, ποιοι είναι οι πιο διάσημοι ήρωες της ρωσικής λογοτεχνίας;
Ευγένιος Ονέγκιν (1832)
Πρωταγωνιστής του ομωνύμου έργου του Αλεξάντρ Πούσκιν, στο οποίο περιγράφεται η ανάπτυξη της ρωσικής κοινωνίας του 19ου αιώνα, που αποτελούνταν από τα «σαλόνια» της υψηλής κοινωνίας και τον απλό λαό, βλέπουμε την ιστορία του Ευγένιου Όνεγκιν, ενός ημιμαθούς και κουρασμένου εκπροσώπου των ευγενών που κληρονόμησε μια πλούσια περιουσία από τον θείο του.
Βαθιά εγωιστής, ματαιόδοξος και σκληρός, ο Όνεγκιν αρνήθηκε την επαρχιώτισσα Τατιάνα, που ήταν ερωτευμένη μαζί του, ταπεινώνοντάς τη, καταλήγοντας να την ερωτευτεί μετά από μερικά χρόνια, ενώ εκείνη παντρεύτηκε κάποιον πρίγκιπα. Παρά τις προσπάθειές του, η Τατιάνα παραδέχεται ότι τον αγαπάει ακόμα, αλλά δηλώνει αποφασισμένη να παραμείνει πιστή στον σύζυγό της.
Ταράς Μπούλμπα (1835)
Σκληροτράχηλος που θεωρεί υπέρτατο καθήκον του την προστασία της πατρίδας του και της Ορθοδοξίας, ο Κοζάκος Ταράς Μπούλμπα βλέπει τον πρωτότοκο γιο του να σκοτώνεται στη μάχη, ενώ δολοφονεί ο ίδιος το δευτερότοκο παιδί του, γιατί πρόδωσε την οικογένειά του, αφού ανταποκρίθηκε στον έρωτα μίας καθολικής Πολωνής. Μετά από δύο μεγάλες μάχες ο Μπούλμπα αιχμαλωτίζεται και πεθαίνει, αφού τον ρίχνουν στην πυρά.
Απόγονος κι ο ίδιος Κοζάκων, ο Νικολάι γράφει ένα αρκετά τολμηρό και νεωτεριστικό για την εποχή του έργο, συνδυάζοντας την ποιητική τελειότητα με την επική ατμόσφαιρα και την εθνική και θρησκευτική χροιά, με τους κριτικούς της λογοτεχνίας να διατηρούν μέχρι σήμερα τον χαρακτηρισμό του Βισαριόν Μπελίνσκι περί ενός «κολλοσιαίου έργου».
Γκριγκόρι Αλεξάντροβιτς Πετσόριν (1840)
Ο Γκριγκόρι Αλεξάντροβιτς Πετσόριν, ένας «ήρωας του καιρού μας», είναι ένας πολύπλευρος χαρακτήρας, που αν και διακατέχεται από ακραία αλαζονεία, διατηρεί την ευαισθησία του, η οποία δεν ικανή να τον κρατήσει μακρυά από πιθανές απολαύσεις και εμπειρίες μηδαμινής βαρύτητας για τον ίδιο.
O Μιχαήλ Λέρμοντοφ καταφέρνει να πλάσει έναν χαρισματικό πλην όμως ασταθή ήρωας, με άλλα λόγια έναν αντιήρωα, στα πρότυπα του βυρωνικού ήρωα, ο οποίος διακρίνεται για τη ροπή του στην ψυχική κόπωση, τη διάχυτη απογοήτευση και την αποξένωση από την κοινωνία, γέννημα της οποίας υπήρξε και ο ίδιος.
Ίλια Ίλιτς Ομπλόμοφ (1859)
Προνομιούχος γαιοκτήμονας που το μόνο που κάνει είναι να παραμένει απαθής, ο Ομπλόμοφ αποτελεί την επιτομή των παραδοσιακών φεουδαρχικών αξιών του 19ου αιώνα, ενός βαθιά αυτοκαταστροφικού ατόμου, που την κρίσιμη στιγμή δείχνει τα απαραίτητα σημάδια αποφασιστικότητας.
Κατοχυρώνοντας διά του χαρακτήρα του τον όρο ομπλοφισμό, που χρησιμοποιείται για να εκφράσει τη σωματική και ψυχική νωθρότητα των ευγενών της ρωσικής επαρχίας, ο Ιβάν Γκοντσάροφ αποτυπώνει στο γεμάτο λυρισμό μυθιστόρημά του την ιστορική σύγκρουση ανάμεσα στο παρελθόν που χάνεται και στο μέλλον που έρχεται, φέρνοντας κάτι νέο στον κόσμο.
Ροντιόν Ρασκόλνικοφ (1866)
Ζώντας σε πλήρη εξαθλίωση, προσπαθώντας να βρει διέξοδο από τη μιζέρια του, ο φοιτητής Ροντιόν Ρασκόλνικοφ διαπράττει ένα διπλό φονικό με θύματα μια γριά τοκογλύφο και την ανυπεράσπιστη αδελφή της. Αν και το προφανές κίνητρο της δολοφονίας είναι η ληστεία, ο Ρασκόλνικοφ αρχίζει να προσπαθεί να ξεπεράσει τις νόρμες που θέτει η κοινωνία, την οποία προσπαθεί να αλλάξει, φτάνοντας στα όρια τύψεων και παράνοιας, γεγονός που τον κάνει να παραδοθεί στις Αρχές, ομολογώντας το έγκλημά του.
Φυσικά μέσα από το έργο του «Έγκλημα και Τιμωρία», ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι φανερώνεται δεν επιδιώκει να δημιουργήσει ένα whodunit μυθιστόρημα, αλλά να αναδείξει την κρίση που περνούσε η ρωσική κοινωνία τον 19ο αιώνα, θέτοντας στο επίκεντρο τον άνθρωπο και την ψυχοσύνθεσή του.
Γκρίσα Λιτβίνοβ (1867)
O Γκρίσα Λιτβίνοφ είναι ένας νεαρός Ρώσος, γιος μιας γυναίκας ευγενούς καταγωγής και ενός «πληβείου» πατέρα, ο οποίος αναλαμβάνει να διαχειριστεί την οικογενειακή του περιουσία, που κληρονομεί. Ωστόσο, το νέο αυτό πνεύμα ερωτεύεται μια παντρεμένη Ρωσίδα, που παρά τις προσπάθειες της να αλλάξει, παραμένει κατά βάθος εγωίστρια, που θυσιάζει ακόμη και τα συναισθήματά της για τον Λιτβίνοφ. Μέχρι πότε όμως;
Πέρα από την ερωτική ιστορία, ο Ιβάν Τουργκένιεφ θέτει επί τάπητος, με απλότητα, ένα βαθιά κοινωνικό και πολιτικά σατιρικό τρόπο, για όλους εκείνους του ονειροπόλους που μίλησαν για το μέλλον της Ρωσίας, αλλά ήταν ανίκανοι να δράσουν.
Άννα Καρένινα (1878)
Πηγαίνοντας κόντρα στις κοινωνικές συμβάσεις και τους ηθικούς νόμους της εποχής, η παντρεμένη με τον εξέχοντα πολιτικό Αλεξέι Καρένιν, Άννα Καρένινα συνάπτει εξωσυζυγική σχέση της με τον αξιωματικό του στρατού, κόμη Αλεξέι Κιρίλοβιτς Βρόνσκι, δεσμός που σκανδαλίζει τους κοινωνικούς κύκλους της Αγίας Πετρούπολης, αναγκάζοντας τους εραστές να καταφύγουν στην Ευρώπη, αναζητώντας την ευτυχία. Ωστόσο, με την επιστροφή τους στη Ρωσία, η κοινωνική κατακραυγή διαλύει την Άννα Καρένινα με ολέθριες συνέπειες για όλους…
Παραμένοντας μέχρι σήμερα ένα από τα εξαιρετικότερα λογοτεχνικά έργα και, σίγουρα, ένα από τα πιο αγαπημένο του Λέων Τολστόι διερευνά το ζήτημα της οικογένειας και του γάμου, της πίστης και της απιστίας, αλλά και της κοινωνικής υποκρισίας και του πάθους.
Ο θείος Βάνια (1897)
Έχοντας αφιερώσει τη ζωή του στη διαχείριση του κτήματος του εγωιστή και αχάριστου κουνιάδου του, ο θείος Βάνια διαπιστώνει ότι σπατάλησε όλη του ζωή του σε ανούσια πράγματα, ζώντας μια ζωή γεμάτη αυταπάτες, όνειρα που διαψεύστηκαν, εσφαλμένες αποφάσεις, αλλά και ιδέες που προδόθηκαν.
Μέχρι σήμερα, ο «θείος Βάνια» παραμένει ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά έργα του Άντον Τσέχοφ, καθώς συνδυάζει με ιδιαίτερη μαεστρία την απόδοση των κοινωνικών αλλαγών της ρωσικής κοινωνίας, αλλά και την παρουσίαση ηρώων που βρίσκονται μεταξύ παράδοσης και προσωπικής μεταμόρφωσης, κινούμενοι ανάμεσα στο δέλεαρ του έρωτα και την ασφάλεια του καθήκοντος.
Πελαγία Νίλοβνα (1906)
Βασανισμένη και φοβισμένη, η Πελαγία Νίλοβνα, χήρα ενός κακοποιητικού συζύγου, αλλάζει τη ζωή της, βλέποντας την πολιτική δράση του γιού της, Πάβελ, και των συντρόφων του ενάντια στην αυταρχική κρατική εξουσία. Στην αρχή διστακτικά, στη συνέχεια με μεγαλύτερη θέρμη, θα σταθεί δίπλα τους. H Πελαγία θα τους αγαπήσει όλους σαν παιδιά της, θα ταυτιστεί μαζί τους, χωρίς να διστάζει να αναλάβει πολλές φορές και η ίδια επικίνδυνες αποστολές, καταφέρνοντας να μείνει ως την τελευταία στιγμή πιστή στα ιδανικά και στο χρέος της και να γίνει η μάνα μιας ολόκληρης ιδεολογίας.
Στο βαθιά ρεαλιστικό μυθιστόρημά του, στο οποίο παρουσιάζει την αδικία, τη φτώχεια, τις διώξεις και τα βασανιστήρια που αντιμετωπίζει ο απλός εργάτης, ο Αλεξέι Μαξίμοβιτς Πεσκόφ, ευρύτερα γνωστός ως Μαξίμ Γκόρκι, περιγράφει ανάγλυφα για πρώτη φορά στη λογοτεχνία την πάλη του επαναστατικού προλεταριάτου για το σοσιαλισμό και τη γέννηση ενός νέου ανθρώπου μέσα σ' αυτόν τον αγώνα.
Γιούρι Ζιβάνγκο (1957)
Ιδεαλιστής με βαθιά ευαισθησία, ο γιατρός και ποιητής Γιούρι Ζιβάγκο βλέπει τις αρχές του να έρχονται σε αντίθεση με τη διαδοχική βαρβαρότητα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και του επακόλουθου ρωσικού εμφυλίου πολέμου, περιφρονώντας ο ίδιος όσους υποστηρίζουν ιδέες που δεν πιστεύουν πραγματικά. Μέχρι το τέλος του, ο Ζιβάνγκο προσπαθεί να κρατήσει τις απόψεις του σαν φυλακτό, παρά το γεγονός ότι η ζωή του περιπλέκεται ακόμη περισσότερο από την ερωτική του σχέση με τη Λάρα και την ταυτόχρονη αφοσίωσή του στη σύζυγό του και την οικογένειά τους.
Στο περίπλοκο μυθιστόρημα «Δόκτωρ Ζιβάγκο» ο Μπόρις Πάστερνακ χρησιμοποιεί διάφορους χαρακτήρες, οι οποίοι αλληλεπιδρούν μεταξύ τους καθ' όλη τη διάρκεια του βιβλίου, συζητώντας με τον αναγνώστη το ζήτημα της μοναξιάς, της απογοήτευση από την επαναστατική ιδεολογία, αλλά και το απρόβλεπτο της πραγματικότητας, καταδεικνύοντας, ταυτόχρονα, τις θηριωδίες όλων των πλευρών.
