Πηγή Φωτογραφιών: Pexels και Google Images
Η αστυνομική λογοτεχνία είναι το είδος του πεζού λογοτεχνικού λόγου, όπου μέσα από τη μυθοπλασία εξερευνείται η πλευρά της ανθρώπινης κοινωνίας που έχει να κάνει με το έγκλημα, τη διάπραξη του, την ανακάλυψή των ενόχων και την τιμωρία τους, έχοντας βασικότερα χαρακτηριστικά του το μυστήριο και την αγωνία.
Σύμφωνα με τον Ρέημοντ Τσάντλερ «ένα από τα προσόντα του συγκεκριμένου λογοτεχνικού είδους είναι ότι αυτό, που πραγματεύεται και κάνει τον κόσμο να το διαβάζει, δεν φεύγει ποτέ από τη μόδα».
Διαχρονικά, οι αστυνομικές ιστορίες θεωρήθηκαν άλλοτε κατώτερης λογοτεχνικής αξίας και άλλοτε κορεσμένο είδος, αλλά πάντοτε έχουν διαψεύσει την κάθε εποχή, επειδή η ακόρεστη περιέργεια και η ανάγκη της ανθρώπινης φαντασίας να μάθει ή να ανακαλύψει ή να θέσει ερωτήματα ή να λύσει γρίφους υπάρχει σε όλους τους πολιτισμούς, σε όλες τις εποχές και παίρνει διάφορες μορφές.
Τα παραδείγματα είναι πάρα πολλά από την αρχαιότητα ακόμη, όπως της Σωσάννας και των γερόντων, οι οποίοι την κατηγόρησαν για μοιχεία και ο Δανιήλ απέδειξε την αθωότητά της, ανακρίνοντας τον καθένα ξεχωριστά, της ιστορίας του φαραώ Ραμψίνιτου και του πονηρού κλέφτη που αφαίρεσε τον τεράστιο θησαυρό από ασήμι, την οποία διηγείται ο Ηρόδοτος στην Ιστορία του (ΙΙ, 121-122), αλλά και το μύθο του Οιδίποδα και της Σφίγγας, που διηγείται ο Σοφοκλής στην τραγωδία του «Οιδίπους Τύραννος».
Σε μεταγενέστερα χρόνια μπορούμε να αναφέρουμε από τις «Χίλιες και μια Νύχτες», τα παραμύθια: «Τα τρία μήλα» και «Ο σουλτάνος της Υεμένης και οι τρεις γιοί του». Σε όλα τα προηγούμενα, το θέμα είναι η δοκιμασία της ευφυΐας για να λυθεί ο γρίφος, όπου συνδυάζεται η οξύνοια του συγγραφέα, να πλέξει το μυστήριο, με την αντίστοιχη του αναγνώστη, για να το λύσει.
Το ενδιαφέρον για «τους κακούς» άρχισε να παρουσιάζεται στις εξιστορήσεις πραγματικών εγκλημάτων και στις βιογραφίες διάσημων εγκληματιών, όπως φαίνεται στα ποιήματα του ιερέα Τζων Χίγκινς (1544-1620 περίπου) και του ελισαβετιανού συγγραφέα Τόμας Νας (1567-1601 περίπου), που επιβεβαιώνουν την δημοτικότητα που άρχιζαν να αποκτούν οι εξιχνιάσεις εγκλημάτων και οι μεγάλες ποινικές δίκες.
Το 1698 ο εφημέριος της Λονδρέζικης φυλακής Νιούγκεητ άρχισε να δημοσιεύει τις ομολογίες ή τα τελευταία λόγια των καταδικασμένων και έτσι ξεκίνησε το επονομαζόμενο «Ημερολόγιο του Νιούγκεητ», το οποίο εκδιδόταν από το 1734 ως τις αρχές του 20ου αιώνα με αναμνήσεις, άγνωστες ιστορίες και δηλώσεις τω καταδίκων.
Το αναγνωστικό κοινό λάτρεψε τις λογοτεχνικές αφηγήσεις σε συνέχειες των περιπετειών των περιπλανώμενων, των κλεφτών, των αλητών, των τσαρλατάνων και άλλων τύπων του υποκόσμου, αφηγήσεις που εγκαινίασε ο Ντάνιελ Ντεφόε με τις δυο βιογραφίες του περιβόητου Άγγλου ληστή Τζον Σέπαρντ, στα 1724.
Το 1794 δημοσιεύεται το πρώτο αστυνομικό μυθιστόρημα της ιστορίας, το «Τα πράγματα είναι όπως είναι» του Ουίλλιαμ Γκόντουιν, το οποίο αναφέρεται στις υποθέσεις του θρυλικού δικαστή Μπάο Γκονγκ (999-1062), του ερευνητή και προδρόμου των ντεντέκτιβ - αν και αυτές οι ιστορίες είχαν δημοσιευθεί στην Κίνα στα τέλη του 16ου αιώνα.
Το 1829 ιδρύεται στη Βρετανία ένα οργανωμένο αστυνομικό σώμα, με έδρα τη Σκότλαντ Γιαρντ, αποτελούμενο από 17 τμήματα με 4 επιθεωρητές στο καθένα.
Το 1842 ο Έντγκαρ Άλαν Πόε δημοσιεύει το «Οι φόνοι της οδού Μοργκ», το πρώτο αστυνομικό διήγημα με ήρωα τον ερασιτέχνη ντετέκτιβ Ωγκύστ Ντυπέν και μέσα στο ίδιο έτος ο Ονορέ ντε Μπαλζάκ εκδίδει το «Une tenebreuse affaire», ένα μυθιστόρημα μυστηρίου γεμάτο μυστικούς αστυνομικούς, πληροφοριοδότες, κατασκόπους και μικροκακοποιούς.
Με τον Πόε καθιερώνονται οι κανόνες της αστυνομικής έρευνας και του αστυνομικού είδους στη λογοτεχνία και το «αστυνομικό είδος» εξαπλώνεται σε όλο τον κόσμο κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα, χάρη σε συγγραφείς, όπως ο Μωρίς Λεμπλάν, ο Εμίλ Γκαμποριώ, ο Τσαρλς Ντίκενς, ο Άρθουρ Κόναν Ντόιλ, ο οποίος με τη δημιουργία του Σέρλοκ Χολμς, του δημοφιλέστερου χαρακτήρα της αστυνομικής λογοτεχνίας, χάρισε την οριστική αναγνώριση στο είδος. Σε αντίθεση με τον ερασιτέχνη Ωγκύστ Ντυπέν του Πόε, ο Χολμς είναι ο πρώτος ιδιωτικός ντετέκτιβ που υιοθετεί την επιστημονική σκέψη και λογική.
Από την άλλη πλευρά, ο Αρσέν Λουπέν, ο ήρωας του Μωρίς Λεμπλάν, είναι ο κακοποιός-ήρωας, ειρωνικός, απείθαρχος, πλακατζής, αληθινός καλλιτέχνης της μεταμφίεσης, ο ιππότης – κλέφτης, που χρησιμοποιεί την ίδια μέθοδο με τον ερασιτέχνη ντετέκτιβ του Ντόιλ, αλλά από την ανάποδη.
Ο Χολμς αποτέλεσε μοντέλο και για άλλους μεταγενέστερους συγγραφείς, ενώ η μόδα του αστυνομικού είδους διαδόθηκε στην Αυστραλία και στις Ηνωμένες Πολιτείες με τις γυναίκες να ξεχωρίζουν στο είδος. Οι Σελέστ ντε Σαμπριγιάν, Έλεν Ντάβιτ και, η πιο φημισμένη από όλες, Μαίρη Φόρτσιουν στην Αυστραλία και οι: Λουίζα Μέη Άλκοτ, Χάριετ Πρέσκοτ και Μέττα Φούλλερ, η φημισμένη συγγραφέας των «μυθιστορημάτων της δεκάρας» (δηλ. τις φτηνές εκδόσεις των 15 σεντς με εικονογραφημένα, πολύχρωμα εξώφυλλα), η οποία, το 1866 και 1869, με το ψευδώνυμο Σήλεϋ Ρετζέστερ, υπέγραψε τα πρώτα αστυνoμικά μυθηστορήματα που γράφτηκαν από γυναίκα.
