Η υπόθεση ενός περιδέραιου με δόλωμα την «ακέφαλη» βασίλισσα
- Αντώνης Απέργης - 6 Μαρτίου 2025
Η περιβόητη υπόθεση του διαμαντένιου περιδέραιου ξεκίνησε, αρχικά, ως μια ίντριγκα εκ μέρους της τυχοδιώκτριας Ζαν ντε Βαλουά-Σαιν-Ρεμί, ευρύτερα γνωστής ως κόμισσα ντε Λα Μοτ, που αποσκοπούσε στο να αποσπάσει ένα διαμαντένιο περιδέραιο αξίας 1.600.000 λιβρών, με το πρόσχημα ότι θα προσφερόταν στη βασίλισσα Μαρία-Αντουανέτα. Το πανάκριβο περιδέραιο ήταν ιδιοκτησία των κοσμηματοπωλείων Boehmer & Bassenge, που είχαν προσπαθήσει ανεπιτυχώς να το πουλήσουν, πρώτα στον Λουδοβίκος ΙΕ΄, ως δώρο για την ερωμένη του Μαντάμ ντυ Μπαρί και, αργότερα, στον εγγονό του Λουδοβίκο ΙΣΤ΄.
Το σχέδιο της κόμισσας περιελάμβανε, επίσης, τον καρδινάλιο ντε Ροάν, επίσκοπο του Στρασβούργου, ο οποίος, διατελώντας Γάλλος πρεσβευτής στη Βιέννη από το 1772 έως το 1774, είχε προκαλέσει την αντιπάθεια της μητέρας της βασίλισσας, της αυτοκράτειρας Μαρίας Θηρεσίας, και, φυσικά, της ίδιας της Μαρίας Αντουανέτας. Αυτό που επί της ουσίας πρότεινε στον καρδινάλιο η αυτοαποκαλούμενη κόμισσα ήταν να αποκτήσει κρυφά το περιδέραιο και να το δωρίσει στη βασίλισσα, που υποτίθεται πως το επιθυμούσε, για να συμφιλιωθεί με την αυλή.
Μάλιστα, η απατεώνισσα έδωσε πλαστές επιστολές, που υποτίθεται ότι προέρχονταν από τη βασίλισσα, στον καρδινάλιο και, μετά από μια σύντομη νυχτερινή συνάντηση στους κήπους των Βερσαλλιών, με μια πόρνη μεταμφιεσμένη σε βασίλισσα, ο ντε Ροάν συνήψε συμβόλαιο με τους κοσμηματοπώλες για να αποπληρώσει το ποσό σε δόσεις.
Ωστόσο, η απάτη δεν άργησε να αποκαλυφθεί, όταν ο καρδινάλιος απέτυχε να συγκεντρώσει ολόκληρη την πρώτη δόση και οι κοσμηματοπώλες απευθύνθηκαν απευθείας στη βασίλισσα. Με την αποκάλυψη της απάτης, έγινε γνωστό ότι το περιδέραιο που ο καρδινάλιος νόμιζε ότι βρισκόταν στην κατοχή της βασίλισσας, είχε μοιραστεί σε επιμέρους τμήματα και είχε πωληθεί στο Λονδίνο.
Αντί να αποκρύψει το σκάνδαλο, ο Λουδοβίκος ΙΣΤ΄ αποφάσισε να διατάξει τη σύλληψη και τη φυλάκιση του ντε Ροάν, ο οποίος καρδινάλιος δικάστηκε, μαζί με τους φερόμενους ως συνεργούς του, ενώπιον του Κοινοβουλίου του Παρισιού. Αν και τελικά αθωώθηκε από την κατηγορία ότι απέκτησε με δόλο το περιδέραιο, του αφαιρέθηκαν όλα τα αξιώματά του και εξορίστηκε σε ένα αββαείο στην Οβέρν, ενώ η ντε Λα Μοτ καταδικάστηκε σε μαστίγωμα και ισόβια φυλάκιση στη φυλακή Σαλπετριέρ, στο Παρίσι, από όπου δραπέτευσε μεταμφιεσμένη ως νεαρός άντρας και κατέφυγε στην Αγγλία, όπου και δημοσίευσε τα σκανδαλοθηρικά απομνημονεύματά της, ρίχνοντας το φταίξιμο στη Μαρία Αντουανέτα. Τελικά, πέθανε, το 1791, όταν έπεσε από το παράθυρο του δωματίου της, ενώ κρύβονταν από τους πιστωτές της.
Όσο για τη Μαρία Αντουανέτα, αν και ήταν αθώα για τη συγκεκριμένη απάτη, το σκάνδαλο επιβεβαίωσε την πεποίθηση των Γάλλων της για την ηθική της χαλαρότητα και επιπολαιότητα, που σε συνδυασμό με την αυταρχική διακυβέρνηση του Λουδοβίκου και την εξαθλίωση του λαού, αποτέλεσαν μερικούς από τους πολλούς παράγοντες που οδήγησαν στη διάλυση του «παλαιού καθεστώτος», στη Γαλλική Επανάσταση και κατ’ επέκταση στον αποκεφαλισμό της Αντουανέτας.
